یادگارهای خوزستان باستان

یادگارهای خوزستان باستان

نویسنده: ایرج افشار سیستانی
ناشر: روزنه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 374
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1380 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور

خوزستان یکی از کهن‎ترین مراکز ایران باختری است و آثار ارزشمندی را با قدمت بیش از 4 هزار سال در خود جای داده است‎. این کتاب به معرفی آثار خوزستان باستان می ‎پردازد.کتاب حاضر، با هدف معرفی آثار باستانی و تاریخی مناطق گوناگون خوزستان تدوین شده است.

استان خوزستان نخستین زیستگاه مردم فلات ایران بوده و به این سبب در بین ایرانشناسان به «زادگاه مردم ایران» شناخته شده است. زندگی شهرنشینی در خوزستان پیشینه ای هشت هزار ساله دارد و آن را در رده کهن ترین سرزمین‌های جهان جای می‌دهد. در درازای تاریخ شناخته شده انسان، مردم خوزستان در زمینه‌های بسیاری پیشرو و نخست بوده اند.پیش از پیدایش امپراتوری اندیشه دوستان (هخامنیشیان)، شاهنشاهی ایلام از 35 سده پیش در دشت خوزستان و سرزمین‌های خاوری نزدیک به آن فرمانروایی می‌کرد. در آن زمان دو سرزمین بزرگ ایلام، «اوج» و «انشان» بودند. در زمان کمبوجیا پدر کوروش بزرگ، انشان، و در زمان کوروش بزرگ، پس از ماد، شوش به فرمان پارسیان در می‌آید.

در امپراتوری هخامنشی، شوش به همراه هگمتانه، بابل، و پارسه، همواره پایتخت هخامنشیان بوده است. کاخ آپادانا داریوش بزرگ هخامنشی، و کاخ اردشیر دوم هخامنشی از آثار به جا مانده در این شهر هستند که هر دو به دست الکساندر پلید مقدونی زیان‌های فراوانی دیده اند. افزون بر این آثار، در شمال خوزستان آثار بی‌شمار ایلامی، هخامنشی، اشکانی، ساسانی، ووو یافت می‌شود.

از میان این آثار، که همه نایاب یا کمیاب هستند می‌توان به بزرگ‌ترین سنگ نوشته‌های ایلامی به جای مانده برای ما، در تاریشا و کول فره ایذه، نخستین آسیاب‌های آبی جهان در شوشتر، یکی از بزرگترین پرستشگاه‌های ایلامی، زیگورات چغازنبیل شوش، نخستین دانشگاه پزشکی جهان در گندیشاهپور، یکی از نخستین سیستم‌های مدیریت آب در شوشتر، دژپل و اهواز به همراه برخی از نخستین بندها (سد) و پل‌های ساخته شده در جهان، در رامهرمز، مسجدسلیمان، شوشتر، و دژپل اشاره کرد. هرچند اینها همه آثار تاریخی خوزستان نیستند، خوزستان دارای چند ده هزار اثر تاریخی است و همین سبب آن شده که به آن نام «بهشت باستانشناسان» نیز بدهند.

ایرج افشار در خصوص مسجد جامع دزفول آورده است : این مسجد در سده های ۷ و ۱۲ هجری قمری بازسازی و گسترش یافته و ایوان شرقی آن از بناهای دوران صفویه است که در سال ۱۱۱۰ هجری قمری بنا شده است و سر در و گلدسته های آن از سده ی ۱۲ هجری قمری است.