یا مفت یا مفت

نویسنده: ابوالقاسم حالت
ناشر: گوتنبرگ
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 255
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1357 - دوره چاپ : 1

کمیاب - کیفیت : عالی ؛ عطف کتاب چسب خوردگی دارد

مروری بر کتاب

مجموعه مقالات طنز آمیز

ابوالقاسم حالت از نام‌های بزرگ ادبِ معاصر است. او كه به گواه شناسنامه‌اش در سال 1292 و به گواهِ كلامش، در سال 1298 در تهران به دنیا آمده بود، طی عمر هفتاد و اندی ساله‌ خود، «عمر پُربركت داشتن» را معنا كرد. ابوالقاسم حالت شاعر است، نویسنده است، پژوهشگر است، روزنامه‌نگار است، مترجم است و طنزسرا و طنزنویس است، كه بیش از همه نام و یادش با همین «طنز» گره خورده است.

استاد حالت سال‌های سال با زبان و قلم طنز خود به انتقاد از ناراستی‌های اخلاق و جامعه پرداخت و عمری برای مجله‌های مهمی چون «توفیق» و «گل آقا» (از مهم‌ترین نشریه‌های طنز در پیش و پس از انقلاب) طنز سرود و طنز نوشت.درست است كه عمده شهرت استاد ابوالقاسم حالت به‌سبب سروده‌ها و نوشته‌های طنز و انتقادی و نیز فكاهی او است، اما این مردِ طنزگوی روزگارِ معاصر، در مرتبه نخست، شاعر و ادیب است. حالت، شعر جدّی نیز كم ندارد؛ سروده‌هایی كه اغلب دارای محتوا و مضمونی اخلاقی و گاه اندرزی است.

وی نخستین بار این دیوان را در سال 1341 جمع كرده كه به همت انتشارات كتابخانه ابن سینا منتشر شده است. البته پیش‌تر، در سال 1336 نیز بخشی از قصاید حالت در مجموعه‌یی با عنوان «پروانه و شبنم» به چاپ رسیده بود.
همچنان‌ كه استاد حالت در مقدمه دیوان اشعارش گفته، نگاه او به فرم و ساختارِ شعر، نگاهی سنتی است و وزن و قافیه را برای شعر ضروری می‌داند و مهم‌ترین تغییری كه گاه در فرم شعرهای خود داده، كوتاه و بلند كردن مصراع‌ها است.

استاد ابوالقاسم حالت نگاه خود به شعر را این‌ طور توضیح داده است: «به‌ طور كلی روش من در سرودن شعر همیشه این بوده است كه مضامین تازه و بی‌سابقه بیابم؛ از استعمال لغاتی كه قرن‌ها است از یاد زبان فارسی رفته و امروز معمول نیست،خودداری كنم؛ همچنین از تشبیهات و استعارات غریب و دور از ذهن غیرقابل فهم بپرهیزم و مطلب را به‌قدری روان و ساده بیان كنم كه درك معنی آن به‌سهولت برای همه كس میسّر باشد»

استاد ابوالقاسم حالت هشت دفتر جداگانه، دربردارنده مجموعه نوشته‌ها و مقاله‎های طنزآمیز خود را در كتاب‌های «از عصر شتر تا عصر موتور»، «از بیمارستان تا تیمارستان»، «زباله‌ها و نخاله‌ها»، «صدای پای عزرائیل»، «آش كشك خالته، بخوری پاته، نخوری پاته»‌، «دوره، دوره خرسواری است»، «یامفت یامفت» و «پابوسی و چاپلوسی» منتشر كرده است.
این مقاله‌ها اغلب دربردارنده انتقادهایی است شوخی‌آمیز به اوضاع و احوال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه ایرانی در عصر مؤلف.

به مثل در مقاله‌یی از قیمت سرسام‌آور ماهی شب عید گفته است و در مقاله دیگری به تفاوت حرف‌ شرقی‌ها دربرابر عمل‌ غربی‌ها طعنه زده است و در آن‌یكی به مصائب بین‌التعطیلین و سفر به شمال گریز زده است.
این مقاله‌ها به ‌واقع شیرین نوشته شده است و الحق كه وقتی نویسنده، طنازی استاد همچون ابوالقاسم حالت باشد، جز این نیز نمی‌باید انتظار داشت. برای درك این مدعا، كافی است توصیف‌های دقیق و جذابِ مقاله «شهر قحطی‌زدگان» را از كتاب «صدای پای عزرائیل» خواند و از برابر دیده گذراند.