گویش آذری

گویش آذری

نویسنده: رحیم رضازاده ملک
ناشر: انجمن فرهنگ ایران باستان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 225
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1352 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ لبه عطف سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

متن و ترجمه و واژه‌نامه رساله روحی انارجانی

گویش آذری تا سال‌های انجامین سده دهم و شاید تا نیمه سده یازدهم هجری قمری در آذربایجان دوام آورد. از گویش آذری نمونه‌هایی از نظم و نثر و تک‌واژه باقی مانده است. بزرگ‌ترین نمونه بازمانده از گویش آذری، بخش دوم رساله «روحی انارجانی» است که بین سال‌های 985 تا 994 قمری پرداخته شده است.

این رساله شامل یک مقدمه، دو بخش و یک خاتمه است. در این کتاب نخست بخش دوم متن این رساله همراه با ترجمه آن آمده است. سپس واژه‌نامه‌ای از آنگونه واژگان رساله که دانستن معانی آنها مستلزم گزارشی بود، ترتیب داده شده است. آوانوشت واژه‌ها با توجه به اعراب‌‌گذاری متن رساله نوشته شده است. پس از واژه‌نامه، فهرستی از واژه‌های گویشی که به عنوان شاهد در حواشی متن و واژه‌نامه آمده ترتیب داده شده است.

آذري زباني است از خانواده زبان‌هاي ايراني غربي که در منطقه آذربايجان (آتورپاتکان) پيش از گسترش زبان ترکي رايج بوده‌است و امروزه گستره آن محدود شده‌است. بيشتر دانشمندان ايران‌شناس، در بازگويي ريشه تاريخي زبان ديرين مردم آذربايجان، باور دارند که زبان باستاني آذري بازمانده و دگرگون شده زبان مادها است و ريشه آريايي دارد که تاريخ‌دانان و جغرافي‌نويسان اسلامي آن را پارسي (ايراني)، پهلوي و آذري خوانده‌اند.

هر چند که مطالعه بر روي اين زبان پيشينه طولاني در نزد خاورشناسان غربي دارد، اما نخستين پژوهش گسترده روي آن در ايران توسط احمد کسروي انجام گرفت.