گنگ خوابدیده ؛ منتخب مقاله ها، گفتگوها و بررسی ها دهه شصت ؛ سه جلدی

گنگ خوابدیده

نویسنده: محسن مخملباف
ناشر: نشر نی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1592
اندازه کتاب: وزیری گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1375 ~ 1372 - دوره چاپ: 3 ~ 1

کمیاب - کیفیت :  نو ؛ لبه روکش کتاب سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

آثار محسن مخملباف

در نخستین روزهای جاگیری بنیان‌های انقلاب و شکل یافتن بنیادها و سازمان‌هایی که کارشان ایجاد سر و شکل جدید نظام جدید است، محسن مخملباف تبدیل به چهره شاخص قطب هنر انقلاب می‌شود و هسته اولیه نظرپردازی و اجرای هنر مورد نظر انقلاب زیر سایه ـ نام ـ او شکل می‌گیرد.

هسته‌ای که جز محسن مخملباف، قیصر امین‌پور شاعر و حسین خسروجردی نقاش و تعدادی دیگر از اهل هنر اهل انقلاب را در خود دارد. محل جمع و نظر و کار این گروه، «حوزه اندیشه و هنر اسلامی» نام می‌گیرد. عنوان «حوزه» از محل تحصیل طلاب دینی می‌آید و تأکید بر «اندیشه»، نشانی از نظریه‌پردازی است و «هنر اسلامی» هم که گویاتر از این دو.

نام این تشکل، سنگینی ایدئولوژیکی بر خود دارد که بعدها تعدیل و تلطیف می‌شود: «حوزه هنری». این تغییر همان چیزی‌ست که در اغلب چهره‌های شاخص این جریان رخ می‌دهد، و بیش از همه در محسن مخملباف نمود می‌یابد.

مخملباف در گفت‌وگویی در دفاع از تغییر می‌گوید: «بعضی‌ها در رودربایستی حرف‌هایی که قبلاً زده‌اند، می‌مانند. یعنی زمانی حرفی زده‌اند و حالا می‌ترسند اگر در آن حرف‌ها تجدید نظر کنند، دیگران به آن‌ها انتقاد کنند»1 همان طور که از انیشتین نقل می‌کند: «تئوری‌ها را از آن جهت به‌ناچار می‌پذیریم که در آزمایش‌های جدی‌تر بطلان‌شان به ما ثابت نشده است.»

2 این گونه می‌شود که مخملباف در ابتدای یکی از مقاله‌های خود می‌نویسد: «به بهانه نقد همه نقدهایی که تاکنون «خوانده‌ام» یا خود «نوشته‌ام».»3 این گونه است که محسن مخملباف، اگر نگوییم تنها آدم، دست‌کم یکی از معدود انسان‌های این سرزمین است که از نقد خود و آن‌چه پشت سر گذاشته ابایی ندارد.

نه‌تنها به قصد نفد، که اصلاً خط بطلانی بر بخشی از گذشته‌اش می‌کشد و ـ باز ـ خلاف عادت این دیار، این را اعلام می‌کند و ترسی هم ندارد.

امروز سایه مخملباف فیلم‌ساز آن‌قدر بر مخملباف نویسنده سنگینی می‌کند که اغلب او را کارگردان می‌دانند تا چیز دیگر ـ به‌ویژه در میان نسل جدید که نوشته جدیدی از او ندیده و نخوانده. ولی در آغاز، پیش از آن‌که چله‌نشینی آغاز کند و در خلوت، فیلم‌های ندیده سینما را تماشا کند و کتاب‌های سینمایی را دور خودش بچیند و شروع کند به خواندن و فراگیری، هنرش با قلم است و روی کاغذ. این ابتدای فعالیت را که بر دوره تاریخی و فضای زندگی آن روزها منطبق کنیم، به نویسنده‌ای می‌رسیم که «چه گفتن» برایش مهم‌تر از «چه‌گونه گفتن» است.

پس بیش از هر چیز، با مخملباف نویسنده‌ای روبه‌رو می‌شویم که حرف دارد و قلم و کاغذ و ادبیات، برایش جولان‌گاه اندیشه‌هایی‌ست که «باید» به روی کاغذ بیاید و گفته شود. مخملباف نویسنده ـ به‌ویژه در آغاز ـ داعیه‌دار «هنر متعهد» است و انتخاب‌گر «هنر برای مردم» بر «هنر برای هنر».

فهرست

جلد اول : منتخب قصه های دهه شصت
جلد دوم : منتخب نمایشنامه ها و فیلمنامه های دهه شصت
جلد سوم : منتخب مقاله ها و گفتگوها و بررسی های دهه شصت