گفت و گو با آندری تارکوفسکی

نویسنده: جان جیانویتو
مترجم: آرمان صالحی
ناشر: شور آفرین
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 300
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1394 _ 1393 - دوره چاپ: 3 _ 1

مروری بر کتاب

مصور

دیروز ، یکی از رویاهای تکرارشونده‌ی خود درباره‌ی جنگ را دیدم. جنگ تازه شروع شده بود. به نظرم هوا سرد بود و من به همراه عده‌ی پرشماری در حال رژه رفتن بر اجساد مردگان بودیم. وجود اجساد را تنها با پاهای‌مان حس می‌کردیم زیرا چشمان ما بر صفحه‌ی تلویزیون غول پیکری دوخته شده بود که در آن یک متخصص بزرگ سخن می‌گفت. او درباره‌ی دانشمندان صحبت می‌کرد که موفق شده‌اند تا سرعت چرخش زمین را افزایش دهند و با این کار موشک‌های ما زودتر به دشمن می‌رسد.

حرکت زمین را زیر پاهای‌مان احساس می‌کردیم تو گویی بر روی یگ گوی غول پیکر ایستاده‌ایم. روی صفحه‌ی بزرگ تلویزیون را پودر دانه‌دانه‌ای پوشانده بود گویی بر چهره‌ی مردی که در آن سخن می‌گفت برف می‌بارید. سپس برف بر ما هم بارید ، بسیار آرام ، همه چیز به یک راه‌پیمایی در برف تبدیل شد. لحظه‌ای لذت بخش. و بعد من راه می‌روم و تنها سپیدی را می‌بینم....

در میان هنرمندان معاصر سینما کم تر کارگردانی هست که به اندازه آندری تارکوفسکی شور و شوق برانگیزد. به چشم دوستدارانش، عملاً مواجهه با هر فیلمی از او نوید انتقال زیباشناختی پرهیبتی را می دهد که ممکن است درونی ترین حیطه های روح را به حرکت درآورد. به نظر خرده گیران، همین فیلم ها ممکن است احساس شدید هراس، ملال و انزجاری تمام و کمال را برانگیزند. هرچند، اگر قرار باشد تارکوفسکی بر مبنای همراهی گروه تحسین کنندگانش داوری شود، جایگاهش در تالار مشاهیر تاریخ سینما محفوظ خواهد بود، چون او در طول دوران کاری اش احترام بسیاری از کارگردانان برجسته سینما را به دست آورده است.

اینگمار برگمن، آکیرا کوروساوا، میکلانجلو آنتونیونی و سرگئی پاراجانوف از جمله تحسین کنندگان تارکوفسکی در میان انبوهی از هنرمندان بزرگ بیرون و درون خانواده سینما هستند.برگمن در سال ۱۹۷۸ در زندگینامه خود، فانوس سحرآمیز، اعلام کرد که کشف آثار تارکوفسکی برای او شبیه معجزه بود. « ناگهان خود را ایستاده بر سردر اتاقی دیدم که تا آن زمان کلیدهایش به من داده نشده بود. اتاقی بود که همیشه می خواستم به آن وارد شوم و او در آن آزادانه و در کمال راحتی حرکت می کرد.

احساس کردم تشویق و تهییج شده ام: کسی داشت چیزی را بیان می کرد که من همیشه می خواستم بگویم، ولی نمی دانستم چطور. تارکوفسکی از نظر من بزرگ ترین است، کسی است که زبان جدیدی ابداع کرده که، همچنان که زندگی را به منزله تامل، به منزله رویا، به تسخیر خود درمی آورد، به سرشت سینما وفادار است.