گزیده ترجمه تاریخ طبری ؛ قسمت مربوط به ایران

گزیده ترجمه تاریخ طبری

نویسنده: ابو جعفر محمدبن جریر طبری
مترجم: ابوعلی محمد بلعمی
به کوشش: رضا انزابی نژاد
ناشر: دانشگاه تبریز
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 231
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1366 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

قسمت مربوط به ایران

تاريخ بلعمي ترجمه‌اي است كه ابوعلي محمد بن محمد بلعمي از كتاب تاريخ الرسل و الملوك يا همان تاريخ طبري مشهور نوشته محمد جرير طبري ترتيب داده‌است. تاريخ آغاز ترجمه ۳۵۲ قمري/۳۴۲ خورشيدي بوده‌است. تاريخ طبري، تاريخ جهان از ابتداي آفرينش آدم تا آغاز سده چهارم هجري را به تفضيل بيا كرده است و تاريخ بلعمي، ترجمه آزاد فارسي اين كتاب به طور مختصر است.
در این کتاب از پادشاهی برخی چون کیقباد - کیکاوس - بهرام چوبین - شیرویه -ارشیر - پوران - آذر میدخت - بلاش - یزدگرد و پادشاهان دیگری که بر سرزمین ایران حکومت کرده اند سخن به میان آمده است.

طبری در نگارش هر دوره ابتدا مهم‌ترین حوادث آن دوره را ذکر کرده و سپس به ذکر جزئیات آن حادثه پرداخته‌است. روشی که طبری در شیوه نگارش خود بکار برده یعنی همان تاریخ‌گذاری یا واقعه نگاری، روشی بی‌سابقه نبوده و تاریخ نگاران دیگری مانند یعقوبی و هیثم بن عدی نیز از این روش استفاده کرده‌اند. اما به لحاظ کیفی آن‌ها را با تاریخ طبری نمی‌توان مقایسه کرد. در بخش‌هایی از تاریخ طبری به خصوص دوره‌های قبل از اسلام و دوره‌های نخستین اسلامی به دلیل نبود منابع معتبر در مقایسه با ابن اثیر مطالب ملال‌آور بوده‌اند برخی حتی عقیده دارند که نمی‌توان طبری را به عنوان یک تاریخ نگار واقعی دانست زیرا او تنها به جمع‌آوری حوادث پرداخته‌است. حتی کمی مطالب در اواخر کتاب او را نمی‌توان ناشی از پیری دانست..

طبری در رابطه با تاریخ زمان ساسانی مطالب را گسترده‌تر نگاشته‌است؛ ولی در این قسمت‌ها به غیر از قسمت‌هایی که از روایتگران مسلمان نقل می‌کند. در این باره منابع طبری با منابع راویان مسلمان برابری می‌کند که این نشانگر آن است که منبع راویان مسلمان و طبری منابع مشترک ایرانی است. طبری در این قسمت به تفصیل نسب‌ها و تاریخ ایرانیان و غیر ایرانیان (انیرانیان) را با جزئیات نسب دقیق ذکر می‌کند که این امر باعث برتری تاریخ طبری به تاریخ‌های هم سنگ خود در این زمینه‌است. همچنین وی از آوردن مطالبی که مضامین «شعوبی و رنگ حماسی» دارند پرهیز کرده که از این جمله می‌توان به عدم پرداخت وی به مسائلی همچون زندگی خسرو پرویز یا از این دست اشاره نمود.