گزیده امثال و الحکم

گزیده امثال و حکم

نویسنده: علی اکبر دهخدا
به کوشش: سیدمحمد دبیرسیاقی
ناشر: تیراژه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 241
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 6

مروری بر کتاب 

این اثر مشتمل است بر «مثل» «حکمت»، «اصطلاحات»، «کنایات»، «کلمات قصار» و «اخبار و احادیث» که در تداول عامّه، همگی را «مثل» می‌گویند. غالب مثل‌های رایج کنایه هستند. کنایه، پوشیده سخن است و ذهن مخاطب را به تلاش وامی‌دارد و حالات را برای او محسوس می‌سازد. دسته‌ای از مثل‌ها تشبیهاتی هستند در قالب عباراتی کوتاه و فصیح و برخی دربردارندۀ قواعد طبیعی یا عقلی یا وضعی هستند (حکمت) که به سبب کثرت شنیدن و شهرت‌یافتن در میان مردم رایج‌اند.

یک قسم از مَثَل هم عبارت، شعر، اصطلاح، کلمات قصار و احادیثی هستند که به خاطر فصاحت و بلاغت یا کثرت استعمال، مثل شده‌اند. در این مجموعه سعی شده نمونه‌هایی انتخاب شود که در فرهنگ عامّۀ امروز رواج دارند.

آب آبادانی است نظیر:
و من الماء کل شی حی- ابادانی ظلم بر بادی است.

ریشه بیداد بر خاکستر است.
البغی مرتعه وخیم. البغی آخرمده القوم.
ظلم عاقبت ندارد.
من سل سیف البغی قتل به.
مکن ای برادر بیداد رای که بیداد را نیست با داد پای/ فردوسی