کیمیای سعادت

کیمیای سعادت

نویسنده: ابوحامد محمد غزالی طوسی
به کوشش: احمد آرام
ناشر: محمد - گنجینه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 904
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: مکرر

مروری بر کتاب

«کیمیاى سعادت»، اثر ابو حامد، امام محمد غزّالى طوسى، به زبان فارسى، در موضوعات اخلاقى است.مصنف، آن را پس از گوشه‌گیرى و انزوا، در آخرین سال‌هاى قرن پنجم هجرى به تحریر درآورده است. این کتاب که براى جمهور مردم نوشته شده، خلاصه‌اى است از کتاب«احیاء علوم الدین» که غزالى آن را به زبان عربى، براى اهل تحقیق تحریر نموده است.

این کتاب، علاوه بر اهمیت خاص علمى و اخلاقى، از جهات ادبى، به ویژه انسجام و سلاست جملات و عبارات و شیوایى و فصاحت الفاظ و کلمات و زیبایى و ظرافت ترکیبات و اصطلاحات از شاه‌کارهاى نثر کهن فارسى و از گنجینه‌هاى قیمتى دُرهاى لفظ درى است. استاد همایى، در«غزالى‌نامه»، در باب شیوه‌ى نگارش غزالى چنین آورده است: «نثر فارسى غزالى بسیار شیوا و پخته و ساده و گیرا و پرمغز است و کلمه‌اى جامع‌تر از این در باره‌ى شیوه نویسندگى این بزرگ استاد نداریم که غزالى درست فارسى یا فارسىِ درست مى‌نوشت، نه ترجمه عربى یا دساتیر فارسى یا ملمع فارسى و عربى».

ملک الشعراى بهار، در باره‌ى سبک فارسى وى به نکته جالب و تازه‌اى اشارت نموده است، بدین قرار: «امام غزالى، از جمله کسانى است که در نثر فارسى انقلاب انداخته است و به سبب قدرت زیادى که در فکر و قوّه عقلیه داشته است، از آوردن کلمات و لغات و اصطلاحات تازه پروا نکرده و بنیاد نثر قدیم را دگرگون ساخته است.»

غزالى، در این کتاب، در پى نظام‌آفرینى و برقرار کردن رابطه‌ى حلقه‌هاى استدلال با یک‌دیگر است و در عین حال از تمثیل و حکایت هم بهره مى‌گیرد. وى، همواره تناسب مباحث را از لحاظ کمى و هم‌چنین از لحاظ تقدّم و تأخر، رعایت مى‌کند؛ مقدّمه و موخّره در هر باب، سنجیده و نظام یافته است.
 کیمیاى معرفتى که غزالى پیش مى‌نهد، بیشترین تکیه معرفت را بر شناخت آدمى قرار مى‌دهد. پیداست که چنین پیشنهادى با طراز عارفان بیشتر همسویى دارد تا فیلسوفان و متکلّمان.

کیمیای سعادت چکیده‌ای است از کتاب بزرگ احیاء علوم الدین، با افزون و کاستی‌هایی که غزالی آنرا با همان نظم و ترتیب، به زبان مادری خود نوشته‌است.حاوی مطالبی در باب ریاضت نفس - علاج خشم و خوی بد - شهوت شکم -دوستی جاه و مقام و حشمت و مطالب متنوع اخلاقی دیگر.