کودتا در کودتا

نویسنده: گرمیت روزولت
مترجم: محسن عسکری جهقی
ناشر: ثالث
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 256
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1394 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

خاطرات کرومیت روزولت از کودتای بیست و هشت مرداد

کرومیت روزولت که طراح اصلی کودتای ۲۸ مرداد است، تحصیلاتش را در دانشگاه هاروارد با درجه دکترای تاریخ به پایان رساند و سپس به عنوان دانشیار تاریخ به تدریس پرداخت. او در سال ۱۹۴۱ درحالی که ۲۵ ساله بود به دستور اولین سازمان اطلاعاتی آمریکا مامور تحقیق درباره ایران شد و این کار سرگذشتش را با تاریخ معاصر ایران پیوند زد. هنگامی که روزولت پس از خدمات بسیار در سازمان سیا در ۱۶ تیر ۳۲ برای رهبری کودتای ۲۸ مرداد وارد ایران شد، ۱۲ سال تجربه پژوهش در مسایل کشورمان را داشت.

او با نقش خود در عملیات ۲۸ مرداد، محمد رضا پهلوی را برای همیشه مدیون خود کرد. پس از کودتا هم پیوند روزولت با ایران قطع نشد، بلکه ابعادی دیگر یافت. او در سالهای ۱۹۶۴تا ۱۹۷۹ دلال معتبر معاملات اسلحه امریکا با ایران بود. روزولت در معامله یک میلیارد دلاری خرید هواپیماهای F-5 با کمپانی گرومن نیز نقش داشت. بدین سان کرمیت روزولت پاداش خود را از محمد رضا پهلوی دریافت کرد.

صبحي گرفته و باراني بود.پيش بيني من به وقوع مي پيوست اما همراه با يك ترس آزاردهنده بود. در اين روز يعني 25 ژوئن 1953 درباره نحوه عمل ما در ايران تصميم گرفته مي شد...

کودتای ۲۸ مرداد کودتایی است که با طرح و حمایت مالی و اجرائی سازمان مخفی اطلاعات بریتانیا و آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا و با همراهی ارتش شاهنشاهی ایران، بر ضدّ دولت محمد مصدق در مرداد ۱۳۳۲ به انجام رسید. در آمریکا از آن به نام عملیات آژاکس (به انگلیسی: Operation Ajax) نیز یاد می‌شود.

در شصتمین سالگرد کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، آرشیو امنیت ملی آمریکا اسنادی را منتشر کرد که ضمن نشان دادنِ نقش سازمان سیا در رهبری اقدام فوق، آن را بخشی از فعالیت سیاست خارجی آمریکا به شمار آورد....

تابستان سال ۱۳۲۰ در میانه جنگ جهانی دوم، نیروهای بریتانیا و شوروی وارد ایران شدند. رضاشاه پهلوی عملاً از کشور تبعید شد و محمدرضا به جای پدر بر تخت سلطنت نشست. بی اقتداری نسبی شاه جدید و در حقیقت برپایی محدود و احیای اصول مشروطیت، به‌ویژه در سالهای ابتدایی، به تغییرات سریع در عرصه سیاسی و تزلزل نهادهای قدرت بنیاد شده در زمان رضاشاه، مانند ارتش، دامن می‌زد.

در فاصلهٔ سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰، یعنی دهه اول سلطنت محمدرضا، نخست وزیر حدود پانزده بار عوض شد؛ افرادی چون احمد قوام السلطنه، علی سهیلی، محمد ساعد، ابراهیم حکیم الملک و عبدالحسین هژیر در این دوران به مقام نخست وزیری رسیدند.