کلمات قصار علی (ع)

کلمات قصار علی (ع)

مترجم: احمدعلی سپهر (مورخ الدوله)
ناشر: مدرسه عالی ترجمه
زبان کتاب: فارسی - فرانسه - عربی
تعداد صفحه: 134
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1351 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو

مروری بر کتاب

چون شنيده نشده بود كه آن سخنان سودمند هنوز به يكى از السنه غربى نقل شده باشد، درخور و شايان چنان دانستم كه به ترجمه آن‌ها بپردازم كه گرچه از جهت قدمت هم باشد، در خارجه محل توجه واقع و كمكى به فهم تمدن ديرين و شناختن آثار ملل و نحل نمايد..."

مؤلف در اين كتاب از ميان هزاران كلمه‌اى كه از حضرت در منابع مسطور است، به گزينش آن دسته از سخنان كه نفع عملى براى هر كس داشته و به كار زندگى امروزه مى‌خورد، پرداخته و به ساير فرمايشات حضرت كه اساسا راجع به مسائل دينى و اخروى است، نپرداخته است. در واقع كلماتى كه در اين كتاب گردآورى شده و به ترجمه آن‌ها پرداخته شده، فرمايشاتى است كه به نوعى مى‌توان آن‌ها را آداب معاشرت اسلامى نام نهاد.

مجموعه‏ ای از رهنمودها، «حکمت‏ها» و کلمات قصار «حضرت علی»(ع) که به صورت موضوعی طبقه ‏بندی و ارایه شده است. این اثر فقط به گردآوری تعدادی از مفاهیم سه کلمه ‏ای در معارف و احادیث امام علی پرداخته و مجموعه‏ ای از این کلمات را از غررالحکم، عیون الحکم، بحارالانوار و اکمال غررالحکم استخراج و ترجمه نموده است. از لحاظ موضوعی طیف متنوعی از موضوعات اخلاقی، عقیدتی و تربیتی و اجتماعی در این کلمات کوتاه انعکاس یافته است.

طمع

أَزْرَى بِنَفْسِهِ مَنِ اسْتَشْعَرَ الطَّمَعَ وَ رَضِيَ بِالذُّلِّ مَنْ كَشَفَ عَنْ ضُرِّهِ وَ هَانَتْ عَلَيْهِ نَفْسُهُ مَنْ أَمَّرَ عَلَيْهَا لِسَانَهُ.
آن كه جان را با طمع ورزى بپوشاند خود را پُست كرده ، و آن كه راز سختى هاى خود را آشكار سازد خود را خوار كرده، و آن كه زبان را بر خود حاكم كند خود را بى ارزش كرده است.
 
تهیدستی
الْبُخْلُ عَارٌ وَ الْجُبْنُ مَنْقَصَةٌ وَ الْفَقْرُ يُخْرِسُ الْفَطِنَ عَنْ حُجَّتِهِ وَ الْمُقِلُّ غَرِيبٌ فِى بَلْدَتِهِ.
بْخل ننگ و ترس نقصان است . و تهيدستى مرد زيرك را در برهان كُند مى سازد و انسان تهيدست در شهر خويش نيز بيگانه است.
 
شناخت
الْعِلْمُ وِرَاثَةٌ كَرِيمَةٌ وَ الْآدَابُ حُلَلٌ مُجَدَّدَةٌ وَ الْفِكْرُ مِرْآةٌ صَافِيَةٌ.
دانش، ميراثى گرانبها، و آداب، زيورهاى هميشه تازه، و انديشه، آيينه اى شفاف است.
 
ارزش هاى رازدارى و خوشرويي
صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ وَ الْبَشَاشَةُ حِبَالَةُ الْمَوَدَّةِ وَ الِاحْتِمَالُ قَبْرُ الْعُيُوبِ وَ رُوِيَ أَنَّهُ قَالَ فِى الْعِبَارَةِ عَنْ هَذَا الْمَعْنَى أَيْضاً الْمَسْأَلَةُ خِبَاءُ الْعُيُوبِ وَ مَنْ رَضِيَ عَنْ نَفْسِهِ كَثُرَ السَّاخِطُ عَلَيْهِ.
سينه خردمند صندوق راز اوست و خوشرويى وسيله دوست يابى، و شكيبايى، گورستان پوشاننده عيب هاست. و يا فرمود: پرسش كردن وسيله پوشاندن عيب هاست ، و انسان از خود راضى، دشمنان او فراوانند.
 
صدقه
وَ الصَّدَقَةُ دَوَاءٌ مُنْجِحٌ وَ أَعْمَالُ الْعِبَادِ فِى عَاجِلِهِمْ نُصْبُ أَعْيُنِهِمْ فِى آجَالِهِمْ.
صدقه دادن دارويى ثمر بخش است، و كردار بندگان در دنيا، فردا در پيش روى آنان جلوه گر است.
 
دنیا
وَ قَالَ [عليه السلام] إِذَا أَقْبَلَتِ الدُّنْيَا عَلَى أَحَدٍ أَعَارَتْهُ مَحَاسِنَ غَيْرِهِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ عَنْهُ سَلَبَتْهُ مَحَاسِنَ نَفْسِهِ.
چون دنيا به كسى روى آورد، نيكى هاى ديگران را به او عاريت دهد ، و چون از او روى برگرداند خوبى هاى او را نيز بربايند.
 
معاشرت
خَالِطُوا النَّاسَ مُخَالَطَةً إِنْ مِتُّمْ مَعَهَا بَكَوْا عَلَيْكُمْ وَ إِنْ عِشْتُمْ حَنُّوا إِلَيْكُمْ.
با مردم آن گونه معاشرت كنيد، كه اگر مْرديد بر شما اشك ريزند، و اگر زنده مانديد، با اشتياق سوى شما آيند.
 
بخشش
إِذَا قَدَرْتَ عَلَى عَدُوِّكَ فَاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُكْراً لِلْقُدْرَةِ عَلَيْهِ.
اگر بر دشمنت دست يافتى، بخشيدن او را شكرانه پيروزى قرار ده.
 
دوست يابي
أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اكْتِسَابِ الْإِخْوَانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَيَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ.
ناتوان ترين مردم كسى است كه در دوست يابى ناتوان است، و از او ناتوان تر آن كه دوستان خود را از دست بدهد....

اغلب آثار مورخ الدوله را نوشته‌های تاریخی و سیاسی او تشکیل می‌دهند که از آن جمله کتاب مشهور و مهم ایران در جنگ بزرگ (مربوط به وقایع ایران در دوران جنگ جهانی اول)، که برندهٔ جایزهٔ بهترین کتاب تاریخی در سال ۱۳۳۶ شده، قابل ذکر است. علاوه بر این در سال ۱۳۵۴ ش پروفسور عباس صفویان، رئیس وقت دانشگاه ملی ایران، با انتشار آخرین اثر تاریخی-سیاسی مورخ الدوله باعنوان «ایران در جنگ جهانی دوم» با هزینهٔ دانشگاه ملی ایران موافقت نمود، اما این امر با مرگ مورخ الدوله در آبان ماه همان سال هرگز میسر نگردید.

از دیگر آثار مورخ الدوله، مجموعه مقالات سیاسی اوست، که با عنوان خاطرات سیاسی مورخ الدوله سپهر، به سعی احمد سمیعی به چاپ رسیده‌است.

افزون بر اینها، مورخ الدوله در ادبیات عرب و فرانسه نیز دستی چیره و بیانی رسا داشت، طوری که ترجمه کلمات قصار حضرت علی بن ابیطالب علیه السلام، که وی در سال ۱۳۱۲ ش مبادرت به نگارش و نشر آن کرده‌است، یکی از بهترین نمونه‌های نثر فارسی و فرانسه محسوب می‌شود. همچنین کتاب شعرای ایران به زبان فرانسه، یکی دیگر از آثار مورخ الدوله است که طی آن مشهورترین شاعران ایرانی به فرانسوی زبانان معرفی شده‌اند.