کتاب الاربعین

کتاب الاربعین

نویسنده: شیخ بهاءالدین عاملی (شیخ بهایی)
ناشر: شرکت سهامی چاپ کتاب آذربایجان
زبان کتاب: عربی
تعداد صفحه: 263
اندازه کتاب: رقعی جلد سخت - سال انتشار: 1337 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو 

مروری بر کتاب

کتاب ، شامل چهل حدیث منتخب به همراه شرح و توضیحات محققانه مؤلف در حاشیه این احادیث است. این کتاب را می‌توان دوره خلاصه و عمیق معارف دینی برشمرد. بهاءالدین محمدبن‌حسین عاملی، معروف به شیخ ‌بهایی ، فقیه ، محدث ، متکلم ، ادیب ، ریاضیدان ، فیلسوف و عارف نامدار شیعه در قرن ۱۱ قمری است. هوش و استعداد منحصر به فرد از ویژگی های بارز اوست. وی مدتی در دربار صفوی در اصفهان منصب شیخ الاسلامی داشت.

شیخ بهایی از شاگردان ملا عبدالله مدرس یزدی بوده و خود ، شاگردان بزرگی تربیت کرده است از جمله: ملاصدرا ، ملا محمدتقی مجلسی ، فیض کاشانی ، فاضل جواد و علی‌نقی کمره‌ای.

شیخ بهایی صاحب آثار متعدد در فنون مختلف بوده است ؛ برخی دیگر از تألیفات او عبارت است از: صمدیه، مفتاح الفلاح فی عمل الیوم واللیله، شرح من لایحضره الفقیه، تأویل الآیات، الحساب.

شیخ بهایی کتاب خود را با روایت نبوی در مورد حفظ چهل حدیث (مَنْ‏ حَفِظَ مِنْ‏ أُمَّتِی‏ أَرْبَعِینَ حَدِیثاً مِمَّا یَحْتَاجُونَ إِلَیْهِ مِنْ أَمْرِ دِینِهِمْ بَعَثَهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَقِیهاً عَالِما)، آغاز کرده و تمام جوانب فقه الحدیثی آن را تبیین کرده است. آن گاه، به ترتیب ابواب فقهی روایاتی را درباره وضو، نماز، زکات، روزه، حج، جهاد نفس و امر به معروف، مطرح کرده و مسائل و مباحث مهم هر عنوان را تحلیل می کند. پس از آن، روایات اخلاقی ـ اجتماعی مورد نیاز مسلمانان را مطرح و به شایستگی تبیین می کند. برخی از روایات، همانند «مناهی رسول اللّه (ص)» یا «وصیت امیرالمؤمنین (ع)»، دربردارنده ریز موضوعات فراوانی هستند.

مباحث اختلاف احادیث طلب علم را نیز در اواخر کتاب، مطرح کرده است. روایات آخر کتاب به توبه، مرگ و جایگاه روح پس از مرگ، اختصاص یافته است. اكثر احاديث كه در این كتاب نقل شده است، در باب آداب و سنن و اخلاق مى‌باشد.

شیخ بهایی اسناد احاديث را به‌صورت كامل، از خودش تا معصوم (ع) بيان كرده است، ولى از نقد و جرح و تعديل رجال سند، خودداری کرده است. شیوه نویسنده معمولاً این گونه است که ابتدا به مفردات و ترکیبات روایت پرداخته و پس از تبیین روایت، اشکال ها و شبهه های احتمالی را بررسی می کند. روش وى در فقه الحديث، استفاده از آراى علماى كهن در لغت، ذكر نظريات ديگر بزرگان و حتى معاصرين در مفاهيم دينى و نقل و نقد آراى آنان است.