کالبد شکافی رمان فارسی

نویسنده: عبدالعلی دستغیب
ناشر: سوره مهر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 450
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1383 - دوره چاپ: 1

کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

رمان در زبان فارسی به این معنا که ما امروزه می‌شناسیم تازگی دارد، نسبت به گذشته ادبیات فارسی متفاوت است. آنچه در ادبیات فارسی رواج داشت، رمانس (داستان کوتاه) بود، مانند؛ منطق‌الطیر عطار، سمک عیار و ...، اما از حدود صد سال پیش، عده‌ای در ایران شروع به رمان نویسی کردند که بیشتر جنبه تاریخی داشت و تقلیدی از رمان‌های الکساندر دوما و والتر اسکات انگلیسی بود.

یکی از مشکلات رمان‌های ایرانی این است که با پیش فرض شروع می‌شوند، در حالی که رمان نویس نباید امر و نهی کند، زیرا ارزش‌های اخلاقی و عرفان جزو وظایف رمان نویسی نیست و وظیفه رمان نویس نمایش دادن است، تأثیر رمان در متنبه شدن و آگاه شدن دیگران است. رمان نویس کالبد شکافی می‌کند، به طور مثال رمان‌های چارلز دیکنز که درباره کودکان و رنج آنان است در بهبود کیفیت زندگی آنان در انگلستان خیلی مؤثر بوده است.

این کتاب به بررسی وضعیت رمان فارسی و در حقیقت کالبد شکافی آن می پردازد. نویسنده پیشینه تاریخی این گونه ادبی، گرایش های رمان نویسی نو، سبک نوشتاری نویسندگان گوناگون، تفاوت های شکل گرفته در این حرفه در دهه 40، تغییرات و تحولات ایجاد شده در محتوا و شخصیت ها به مرور زمان و ویژگی های برخی از رمان های مشهور کشورمان را در کتاب خود مورد بحث قرار می دهد.

...رمان در زبان فارسی به این معنا که ما امروزه می شناسیم تازگی دارد، نسبت به گذشته ادبیات فارسی متفاوت است. آنچه در ادبیات فارسی رواج داشت، رمانس (داستان کوتاه) بود، مانند؛ منطق الطیر عطار، سمک عیار و ...، اما از حدود صد سال پیش، عده ای در ایران شروع به رمان نویسی کردند که بیشتر جنبه تاریخی داشت و تقلیدی از رمان های الکساندر دوما و والتر اسکات انگلیسی بود.

یکی از مشکلات رمان های ایرانی این است که با پیش فرض شروع می شوند، در حالی که رمان نویس نباید امر و نهی کند، زیرا ارزش های اخلاقی و عرفان جزو وظایف رمان نویسی نیست و وظیفه رمان نویس نمایش دادن است، تأثیر رمان در متنبه شدن و آگاه شدن دیگران است. رمان نویس کالبد شکافی می کند، به طور مثال رمان های چارلز دیکنز که درباره کودکان و رنج آنان است در بهبود کیفیت زندگی آنان در انگلستان خیلی مؤثر بوده است.

برای مثال، رمان سیاسی «چراغی بر فراز مادیان کوه» منصور یاقوتی، عاشقانه و سیاسی «سووشون» و «چشم هایش»، کمیک «دایی جان ناپلئون» و «هیس»؛ محمدرضا کاتب پوچ گرا و پست مدرن بوده است و به طور کلی رمان های ایران از بدو پیدایش فرم کار را از رمان های اروپایی و آمریکایی گرفتند، مثلاً؛ رمان «کلیدر» از «دن آرام» اثر میخائیل شولوخوف فرم گرفته، رمان «ثریا در اغما» اسماعیل فصیحی از همینگوی و رمان «سمفونی مردگان» از «خشم و هیاهوی» فاکنر فرم گرفته اند. با این حال محتوای رمان های ایرانی، حماسی، ستیزه و قیام برای مبارزه بوده است.