کارت پستال های تاریخی ایران

نویسنده: قاسم صافی
ناشر: گسترش هنر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 215
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1368 - دوره چاپ: 1

 کمیاب - کیفیت : در حد نو ~ نو

مروری بر کتاب

با نگاهی به تاریخچه کارت پستال

بیش از 240 عکس از کارت پستال های تاریخی ایران

عکس ، سند زنده ای از شرایط سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و عامل مطمئنی در جهت رساندن پیام تاریخ به نسل موجود است به همین جهت است که اسناد ی مانند تمبر و کارت پستال را به تنهایی رساننده پیام های مختلف اجتماعی می دانند و آن را حاوی اطلاعاتی می شمردند که بیننده به آن دسترسی می یابد.

بعد از اختراع عکاسی در نیمه قرن نوزدهم و سرعت پیشرفت آن و به دلیل جاذبه هایی که داشت راهی شد برای نمایش و به تصویر کشیدن و ثبت دنیای ناشناخته پیرامونمان . این پدیده نو ظهور و جذاب ، خیلی زود حضور خود را در اقصی نقاط جهان گسترش داد و بعد از گذشت زمان کوتاهی حدود سه سال به ایران هم رسید .

ناصر الدین شاه چهارمین پادشاه قاجار که طبعی هنرمندانه داشت وبه نوعی شیفته هنرها بود در اصل مروج عکاسی در ایران شد .او که با علاقه فراوانی که به نقاشی و عکاسی داشت و از ذوق هنری هم بی بهره نبود مشوق خوبی برای اولین عکاسان ایرانی بود و بی تردید حمایتهای او بود که این پدیده نو پای قرن نوزدهم در ایران شناخته و بکار گرفته شد .

دوران پر فراز نشیب تاریخ ایران ، بخصوص در دوران قاجار و وقایع مهم سیاسی و اجتماعی مشروطه،همواره از نگاه هنرمندان و تاریخ نویسان از اهمیت خاصی بر خوردار بوده،چرا که با ورود هنر عکاسی و تغییر و تحولات فرهنگی و اجتماعی، بصورت یک رنسانس در آمده است، به همین منظور بارها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته. پس از ناصرالدین شاه وعکاسی از درباریان و اندرونی کم کم عکاسی با مظومنی دیگر قدم های اولیه خود را برداشت و جرقه اولیه آن با آغاز جنبش مشروطه و به تصویر کشیدن وقایع آن دوران با کلامی نا گفته بر عهده عکاسی و عکاسان قرار گرفت .

در دوره مشروطه با توجه به اینکه از نظر فنی چاپ عکس در روزنامه ها ممکن نبوده اما عکس در دست مردم گردش می کرده و به غیر از عکسهای یادگاری که کما بیش در میان طبقه مرفه شهر نشین رایج بوده است مردم عکس انقلابیون را هم می خریده اند . مانند جنبش جنگل( میرزا کوچک خان ) و اتفاقات در شهر ها و ولایات دیگر . بیشتر این عکسها سند های واقعی و تاریخی هستند و لحظات و وقایع مهمی را برای مردم و آیندگان گزارش می کنند .

تاریخچه کارت پستال در جهان: کارت پستال اولین بار در 1869 میلادی در کشور اتریش عرضه شد. دولت فرانسه هم طبق قانون در 19 دسامبر 1872 میلادی کارت پستال تهیه کرد و در معرض فروش گذارد. ابتدا روی کارت برای نوشتن آدرس دریافت کننده و الصاق تمبر و پشت کارت به نوشتن مطلب اختصاص داده شد. ازسال 1877 میلادی اداره پست، اجازه تهیه کارت پستال را به موسسات خصوصی واگذار کرد.

از این تاریخ کارت پستال از طرف مؤسسات مختلف با تصاویری از انواع نقش های متنوع ، تزیین شد. پیشرفت کار عکس برداری موجب شد که تصویرهای مختلفی روی کارت پستال ها پدیدار شود. در انگلستان از سال 1870 میلادی و در سوئیس، لوکزامبورگ و ایتالیا از 1874 میلادی از کارت پستال استفاده شد. جمع آوری کارت پستال های عکس دار در بین مردم بسیار شایع شده بود و اوج آن در 1904 میلادی بود که به طور متوسط شانزده میلیون کارت پستال در هر هفته از پستخانه ها می گذشت .

به غیر از آن ، میلیون ها کارت پستال استفاده نشده و نو، توسط مردم جمع آوری می شد و تقریبا" در تمام خانه ها، کلکسیونی از کارت پستال وجود داشت. در امریکا تب شدید علاقه به کارت پستال کمی دیرتر به وجود آمد و با شروع جنگ جهانی اول علاقه به کارت پستال و جمع آوری آن رو به نقصان گذاشت.
کارت پستال در ایران آشنائی مردم ایران با کارت پستال از نیمۀ دوم قرن سیزدهم قمری آغاز شد. ایرانیانی که به خارج سفر کرده بودند برای دوستان و نزدیکان خویش از اروپا کارت پستال می فرستادند . حتی برخی از رجال و سلاطین قاجار نیز در مراسلات و نامه نگاری به ایران از کارت پستال بهره برده اند.

مؤَسساتی که در امر نشر کارت پستال در ایران فعال بوده اند عبارتند از :

1- تهران : سرای امیر، حجره آقا سید عبدالرحیم کاشانی
2- تهران : تیمچه آموسی جواهر
3- تهران : مغازه نو بهار، لاله زار
4- تهران : مغازه گلستان، خیابان لاله زار
5- تهران : شرکت سیدعباس کاشانی و برادران

بعضی از کارت پستال ها به صورت ورقه های پستی به کار می رفته و تمبر پستی با تصویر ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و دیگر شاهان قاجار روی آنها چاپ شده است.اصولا" کارت پستال ها از لحاظ زیبایی و به خصوص از نظر توجه مردم نسبت به بعضی از شخصیت های تاریخی، رجال روزگار و وقایع مهمی چون مشروطه خواهی حائز اهمیت هستند. برخی از روحانیون و رجال دوره مشروطه تصاویرشان مکرر بر روی کارت پستال ها به چاپ رسیده است .

رجوع به کارت پستال های تاریخی حاوی دو جنبه است. اول آنکه آنها به عنوان اسنادی که امروزه جنبۀ تاریخی یافته اند مورد رجوع محققین در مسائل تاریخی و اجتماعی قرار می گیرند. دوم ارزش های فنی و مسائل تکنیکی عکاسی و چاپ را در دوره مورد استفاده قرار گرفتن کارت پستال ها نمایان می سازند...

فهرست

تاریخچه کارت پستال
رجال
آثار تاریخی و مناظر و شهرهای ایران
سیمای تهران قدیم
زیست و سیمای مردم
صحنه هائی از انقلاب مشروطه
رجال و مشروطه و مناظر
کارت تبریک و نمونه هائی از مُهر فروشگاههای کارت پستال در تهران
فهرست کارتها
فهرست راهنما