ژاک دریدا و متافیزیک حضور

ژاک دریدا و متافیزیک حضور

نویسنده: محمد ضیمران
ناشر: هرمس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 280
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1379 - دوره چاپ: 1

کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

مؤلف در این کتاب خلاصه‌ای از اندیشه‌های دریدا را شرح می‌دهد تا خواننده را با نکات اصلی فکر او آشنا کند. تردیدی نیست که دریدا از میراث فلسفی ساختارگرایان و پساساختارگرایان در بحث از ذهنیت متافیزیکی و کارکرد زبان بهره گرفته است. گفتنی است که از روزگار دکارت به بعد مسئلۀ ذهنیت در کانون مباحثات فلسفی قرار گرفته است.

در عصر حاضر فلسفۀ اگزیستانسیالیسم یک بار دیگر تشریح ساختار ذهنیت را رسالت محوری خود اعلام کرد. درواقع می‌توان گفت فلسفۀ اگزیستانسیالیسم در این بحث از سرچشمه‌های فلسفۀ دکارت، روسو، کانت، هگل، مارکس و هوسرل سیراب شد.

اساس متافیزیک با این فرض بنیادین نشانه شناسی دانسته می شود که هر دال، مدلول خود را همراه دارد یا موجب پیدایش آن می شود. متافیزیک استوار بر این فرض است که معنا، به هر رو و همواره حاضر است و نشناخته ماندنش ناشی از ناتوانی ما در یافتن راه درست یا نادرستی ابزاری است که برگزیده ایم.» دریدا می گوید «که در تاریخ فلسفه غرب فرض همواره این بوده که معنا در کلام و خرد (که هر دو با واژه یونانی lgos بیان می شود) حاضر است.

دریدا این باور به حضور مستقیم معنا را «متافیزیک حضور» خوانده است.» به این ترتیب می توان گفت تاریخ تفکر فلسفی تاریخ متافیزیک یا فلسفه حضور بوده است.دریدا بحثی را مورد توجه قرار داد که سوفسطایی ها انجام می دادند و سقراط آن را قطع کرده بود ، به همین علت می توان دریدا را یک سوفیست معاصر به حساب آورد . یعنی او بحث هایی را که سوفسطایی ها انجام می دادند و سقراط آنها را با گفت و گوهایش قطع کرده بود ، مجدداً مورد بررسی قرار داد .

او می گفت : « حقیقت چیزی نیست جز برداشت هایی در چارچوب زبانی » و بنابراین ما همیشه باید در جست و جوی دال باشیم . او به این ترتیب ، حتی فلسفه را نیز در قلمروی مجاز ، استعاره ،‌کنایه و سایر خصوصیات زبان قرار داد و مرزهای آن را با ادبیات درهم شکست .

ژاک دریدا، فیلسوف فرانسوی الجزایری‌تبار و پیشروی آموزه‌ی بنیان‌فکنی راباید فرزند خلف مکتب تشکیک فلسفی فرانسه دانست. او راه فیلسوفانی چون دکارت، میشل دومونتی، پاسکال، ولتر و کامو را در نقد فلسفه‌ی سنتی غرب دنبال کرد.

دریدا در اکثر آثار خویش پیوسته مناسبت زبان را با اندیشه مورد بحث قرار داده است. از آثار برجسته‌ی دریدا سرچشمه‌های هندسه از دیدگاه هوسرل، نوشتار و دیگر بودگی، گفتار و پدیدار و... است.

دریدا مدعی است که فلسفه، حقوق وعلوم سیاسی نیز چون شعر و ادبیات، آکنده ازمجاز، استعاره و ابهام است و مقولات آن‌‌ها را نمی‌توان بی‌قید و شرط مقرون به حقیقت محسوب داشت.در کتاب حاضر اندیشه و افکار پاک دریدا در مقولات مختلف چون رویکرد دریدا به اندیشه‌های افلاطون و متافیزیک حضور در اندیشه‌ی افلاطون، رویکرد دریدا به اندیشه‌های دکارت و فلسفه‌ی کانت و... بحث و بررسی شده است.

از دیگر مطالب کتاب بررسی نگاه دریدا به هنر، بررسی تاملات فلسفی دریدا دردهه‌ی نود و سرانجام آن در آغاز هزاره‌ی سوم، رویکرد دریدا به هایدگر و نقد هابرماس بر اندیشه‌های دریدا است...