چیسن باپ ؛ روش محاسبات با انگشتان درست

چیسن باپ

نویسنده: هانگ یانگ پای
مترجم: کیومرث پریانی
ناشر: گستره
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 80
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1360 - دوره چاپ: 1

کیفیت : در حد نو

مروری بر کتاب

مصور

روش محاسبات با انگشتان درست

بیشتر ملت های باستانی روش هایی را برای نمایش اعداد طبیعی به وسیله ی وضعیت های مختلف انگشتان و دست ها ابداع کرده بودند. یونانی ها، رومی ها، مسلمانان، هندی ها و بسیاری ملت های دیگر چنین روش هایی را داشته اند. مثلاً در قرن پنجم پیش از میلاد، هرودوت از چنین روشی بین یونانی ها یاد کرده است؛ پلینی (قرن اول میلادی) متوجه شد که انگشتان مجسمه ی یانوس در میدان اجتماعات رُم تعداد روزهای سال را نشان می‌ دهد. در اروپای قرون وسطی، نمایش اعداد به کمک انگشتان به عنوان زبانی بین المللی برای ارتباط بین اقوام مختلف بسیار متداول بود.

این زبان بین المللی هنگام معامله در بازارهای بین المللی و موقعیت های دیگری که زبان مانعی بر سر راه ارتباط بود به کار می رفت. امروزه نیز در مشرق زمین، اعداد انگشتی به همین منظور به کار می روند. با مراجعه به جدول اعداد انگشتی که در شکل [2]-1 نشان داده شده است می توان پاسخ چیستانی را که معمولاً به آلکین اهل یورک نسبت می دهند یافت: «مردی را دیدم که هشت در دست داشت و از هشت، هفت را برداشت و شش باقی ماند».

یووِنال ، طنزپرداز رومی (قرن اول میلادی)، نیز می گوید «خوشا به حال آن کس که ساعت مرگش را آن قدر به تأخیر انداخته است که سرانجام عدد سال های عمرش را در دست راست می گیرد» (عددهای تا 100 را فقط با دست چپ نشان می دادند).

از نمایش انگشتی اعداد، شکل هایی از محاسبه با انگشت به وجود آمد. این روش های محاسبه از شمارش ساده تا حالت های خاصی از ضرب را در بر می گیرند. برخی از این روش ها در قرون وسطی کاربرد عام داشته اند و یکی از این گونه روش ها تا اوایل قرن بیستم هم در برخی از نقاط روستایی روسیه و فرانسه به کار می رفت (این روش را گاهی «ضرب روستایی اروپایی» می نامند، که نباید آن را با «ضرب روسی» که در پیوست 7 مورد بحث قرار گرفته است اشتباه گرفت).

مثلاً برای ضرب هر دو عدد از عددهای 6، 7، 8، 9، 10 در یکدیگر، ابتدا 5 را از هر یک از دو عدد کم می کنیم و سپس دو رقم حاصل را با دو دست (با بلند کردن انگشتان یک دست به اندازه ی هر رقم) نشان می دهیم. مجموع انگشتان بلند شده ی دو دست، تعداد ده های حاصل ضرب و حاصل ضرب تعداد انگشتان بسته ی دو دست، تعداد واحدهای حاصل ضرب خواهد بود.