چیستان مقبول دیروز مغفول امروز

چیستان مقبول دیروز مغفول امروز

نویسنده: سید علیرضا هاشمی
ناشر: سروش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 159
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1390 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

چیستان‌ ها از کهن ترین زمان‌ها، در میان همه اقوام ابتدایی و مردم جوامع سنتی و پیشرفته جهان شناخته شده بودند و به کار می رفتند. از این‌ روست که ادبیات عامه همه اقوام جهان آکنده از چیستان است.در حقیقت، با پیشرفت تمدن، چیستان ‌ها پیچیده تر شده‌ اند اما علاقه به چیستان نیز رنگ باخته است. با اینکه معماها جایگاه ویژه ای در ادبیات مکتوب و شفاهی ما دارند، پژوهش‌ های کمی در این زمینه انجام شده، اما همین اندازه هم نشان از توجه پژوهشگران به موضوع چیستان دارد.

بی تردید سال ‌های طولانی، مردم روستایی شب‌ های بلند زمستان را با بیان و انتقال فرهنگ شفاهی گذرانده ‌اند. اسناد در «گنجینه فرهنگ مردم» رادیو نشان می دهد که چیستان در اوقات فراغت مردم کاربرد داشته ‌است. اما آن ‌ها امروزه جای خود را به موسیقی، عکس، فیلم، پیامک و گفت ‌و گوهای روزمره - که از آن به ‌عنوان فرهنگ گلایه یاد می شود - داده‌اند.به‌ دیگرسخن، می توان چیستان را «مقبول دیروز و مغفول امروز» دانست. اما حتی امروز، چیستان ‌ها در صورت اقبال اهل قلم و رسانه، ظرفیت آن را دارند که ادبیات عامه و حتی ادبیات رسمی را غنی ‌تر کنند.

فولکلور یا ادبیات عامیانه، ترانه ها ، امثال، باورها، افسانه ها، چیستان ها و هر آنچه را از سال های دور، از فرهنگ و ادبیات به یادگار مانده است، شامل می شود. چیستان ها از کهن ترین زمان ها در میان همه اقوام ابتدایی و مردم جامعه های سنتی و پیشرفته جهان شناخته شده بودند و به کار می رفتند. از این روست که فولکلور همه اقوام جهان آکنده از چیستان است.در حقیقت با پیشرفت تمدن، چیستان ها با حفظ زندگی خود پیچیده تر ، هوشیارانه تر و دقیق تر شده اند، اما با ساده تر و پیش پا افتاده تر شدن روابط، علاقه به چیستان نیز رنگ باخته و کهنه شده است.

با جست و جو در چیستان ها و معماهای فارسی، با توجه به منابع معدودشان، به این نتیجه می رسیم که هرچند لُغز و معماهای فارسی جای ویژه ای در ادبیات مکتوب و شفاهی ما دارند، پژوهش های انگشت شماری در این سبک کهن، سرگرم کننده و پرمحتوای ادبی صورت گرفته است. نویسنده این کتاب در بررسی های خود تنها به چند مقاله و مقدمه موضوعی در خصوص چیستان دست یافته است و برای یافتن مطالب دیگر در خصوص چیستان و معما، با مراجعه به کتاب های ادبی، تاریخ ادبیات و دیگر کتاب ها، تنها به سطوری در این باره دست یافته است.