چهره مطبوعات معاصر

نویسنده: غلامحسین صالحیار
ناشر: پرس اجنت
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 344
اندازه کتاب: رحلی سلفون - سال انتشار: 1351 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : 

مروری بر کتاب

مصور - بیوگرافی کادر نشریات

"کتاب‌ «چهرهء مطبوعات معاصر»،شرح حال و تصاویر کلیه خبرنگاران و دست اندر کاران مطبوعات ایران و نویسندگان آزاد و مدیران و کادر فنی و نشریات تهران و شهرستانها ،کاری درخور تقدیر و تداوم است کتابی که در سال 1531 چاپ شده،اکنون پس‌ از چهار دهه  هنوز تازگی و جامعیت خود را از دست نداده و مطرح شدن آن در این زمان باعث‌ جلب توجه مسئولان به چاپ و گردآوری چنین‌ مجموعه‌هایی خواهد شد و تا اندازهء زیادی زمینهء آشنایی دست‌اندرکاران مطبوعات و علاقه‌مندان‌ به تاریخ مطبوعات ایران را با این کتاب فراهم‌ خواهد آورد....

روزنامه «كاغذ اخبار» كه در سال 1253 هجری قمری توسط میرزا صالح شیرازی در تهران انتشار یافت اما سه سال بعد به دلیل فضای نامساعد فرهنگی و سیاسی تعطیل شد.پس از آن همزمان با تاجگذاری ناصرالدین شاه در شوال 1264 هجری قمری، میسیونرهای آمریكایی برای انتشار نشریه در ارومیه از او اجازه خواستند كه شاه با مشورت امیركبیر، مجوز این كار را داد.در واقع بنیاد روزنامه نگاری فارسی در عهد ناصری را امیركبیر گذاشت و هدف او از انتشار روزنامه، تربیت و آگاهی مردم و مقابله با شایعه سازان بود.پس از مرگ امیركبیر و انتشار 22 شماره از روزنامه وقایع اتفاقیه، میرزا آقاخان به صدارت رسید و در سال 1272 هجری قمری، فرمان تاسیس روزنامه ملتی را صادر كرد.

«روزنامه ملتی» در تهران با چاپ سنگی زیر نظر علیقلی میرزا اعتضادالسلطنه تاسیس و به طور ماهانه منتشر می شد شماره اول آن به اسم «روزنامه ملت سنیه ایران» انتشار یافت و از شماره سوم به اسم روزنامه ملتی موسوم شد.
در دوره میرزا آقاخان نوری، روزنامه وقایع اتفاقیه نیز منتشر می شد و از حیث شكل تغییر نكرد، اما از نظر محتوا تا حدودی دگرگون شد.

در سال 1277 هجری قمری كه میرزا ابوالحسن‌خان نقاش‌ باشی ملقب به صنیع‌الدوله بر انتشارات دولتی و طبع روزنامه‌نگاری نظارت داشت، روزنامه وقایع اتفاقیه پس از سه سال انتشار با نام جدید «دولت علیه ایران» شروع به فعالیت كرد.

«دولت علیه ایران»، روزنامه‌ای مصور بود كه در آن تصاویر بزرگان مملكت، درباریان و شاهزادگان با دقت زیاد به چاپ می‌رسید. خود این نشریه بعد از مدتی انتشار به 'روزنامه دولتی' تغییر نام داد. انتشار این روزنامه تا سال 1324 هجری قمری تحت عنوان «ایران» ادامه داشت و بعد از مدتی وقفه در سال 1329 هجری قمری با نام «روزنامه رسمی دولت ایران» منتشر شد.

در سال 1283 هجری قمری روزنامه دیگری به نام «روزانه ملتی» در تهران انتشار یافت. منظور از واژه ملتی، نشان دادن تمایز آن روزنامه از روزنامه دولتی بود. نخستین نشریه روزانه(یعنی روزنامه به معنی واقعی كلمه) در ایران به نام «خلاصة الحوادث» در سال 1316 قمری در تهران منتشر شد. این روزنامه چهار صفحه‌ای بود و اخبار خبرگزاری رویترز را باز‌تاب می‌داد.

در دوره ناصری، سه نوع جنگ قلمی وجود داشت كه نوع اول و دوم جنگ برون مرزی و نوع سوم جنگ داخلی بود. در نوع اول روزنامه ها به آنچه كه علیه شاه، دربار و حكام قاجار در مطبوعات خارجی چاپ می شد، پاسخ می دادند. در نوع دوم مطبوعات داخلی با نشریه های فارسی برون مرزی به ستیز قلمی می پرداختند. نوع سوم نیز مبارزه مطبوعاتی در داخل كشور است.در آغازین سال های عهد مظفری، افزون بر روزنامه نگاری دولتی، دو جریان دیگر روزنامه نگاری فرهنگی و روزنامه نگاری سیاسی در داخل كشور شكل گرفت.

در دوره مظفری، شمار نشریه های چاپ ایران از 60 عنوان و ادواری های برون مرزی از 20 عنوان گذشت. عهد مظفری سرآغاز تعدد و تا حدودی تنوع در عرصه روزنامه نگاری ایران است. چاپ عكس در مطبوعات از رویدادهای مهم دوره مظفری است. در این دوره استفاده از اخبار مطبوعات خارجی آسان تر شد و مترجمان واسطه آموزش شیوه های خبرنویسی و شگردهای روزنامه نگاری شدند.تطبیق روزنامه های روزگار ناصری با عهد مظفری این نكته را نمایان می كند كه روزنامه نگاران ایرانی در پی دانش افزونی بودند و از هر روزنه ای برای بهبود كار خود بهره می جستند.

در كارنامه مطبوعاتی ایران در عهد مظفری؛ مدرسه ها در آن روزگار یكی از كانون های مطبوعاتی بودند كه در پرورش روزنامه نگار و شبنامه نگار و رابطان خبری مطبوعات فارسی سهم بسزایی داشتند. فلك كردن منتقدان در ملاء عام، تبعید قلم به دستان، توقیف نشریه ها و اذیت و آزار اصحاب قلم به وسیله عوامل حاكمیت نیز در این دوره اتفاق افتاد.
همچنین سرآغاز انتشار روزانه در ایران، ورود بخش خصوصی به عرصه انتشار مطبوعات، نشر اولین مجله و نخستین نشریه اسلامی، كشاورزی، كودك و نوجوان، اخلاقی، پزشكی، چاپ كاریكاتور و عكس، استفاده از تلفن و ضبط صوت، اختصاص یارانه به بخش خصوصی داخلی و فارسی زبان برون مرزی از جمله حبل المتقین و حكمت كه گاهی هم قطع می شد، از ویژگی های مطبوعات روزگار مظفری است.

با گشایش رسمی مجلس شورای ملی در سال 1325، فصلی نو در عرصه رسانه و روزنامه نگاری ایران آغاز شد. در این زمان از میان چند روزنامه كه توانسته بودند به فضای سیاسی ایران ورود پیدا كنند، مطبوعاتی همچون حبل‌المتین، ‏صوراسرافیل، مساوات و روح‌القدس با تكیه بر حمایت مردمی به رسالت خود عمل كردند و به تحلیل وضع موجود، ارائه راه حل و انعكاس اوضاع نابسامان مردم پرداختند؛ اما در نهایت هر یك از آنان در تلاطم طوفان های سیاسی آن زمان به كنار رانده شدند....