چهار مقاله درباره آزادی

چهار مقاله درباره آزادی

نویسنده: آیزایا برلین
مترجم: محمدعلی موحد
ناشر: خوارزمی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 357
اندازه کتاب: رقعی روکشدار - سال انتشار: 1368 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : نو ؛ مهر دارد

مروری بر کتاب 

قانون از آزادي هاي بنيادين حمايت مي كند. نظام هاي دادرسي كيفري بين ارزش امنيت و آزادي در دوران هستند. انسان ها آزاد هستند تا هر قراردادي را بپذيرند. قانون آزادي ها را محدود مي كند. به ندرت بخشي از حقوق را مي توان يافت كه نقطه مشترك جملات قبل: يعني آزادي در آن وجود نداشته باشد. گاهي آزادي به صورت صريح در حقوق به كار گرفته مي شود مانند وقتي مي گوييم آزادي بيان در قانون اساسي مورد حمايت است و گاهي آزادي به صورت يك ارزش در حقوق به مفهوم سازي ها جهت مي دهد. به هر تقدير حقوق به شكل جدايي ناپذيري با مفهوم آزادي در ارتباط است.

وقتي در پي اين باشيم كه اين مفهوم از كجا آمده است، به دو نگرش نسبت به آزادي مي رسيم. گاهي اين آزادي در مابعدالطبيعه مطرح مي شود: آزادي در مفهوم مابعدالطبيعه يي خود در مقابل مفهوم اجبار است و واجد مفهوم اختيار. آزادي يكي از مهم ترين مفاهيم فلسفه سياسي نيز محسوب مي شود. به نظر مي رسد بيشتر بحث هايي كه در حقوق شكل گرفته اند، در ارتباط با آزادي در بستر فلسفه سياسي هستند.

كتاب شامل چهار مقاله با موضوع مشترك آزادي است كه بين سال هاي 1949 تا 1969 به شكل سخنراني يا مقاله براي نشريات، منتشر شده اند. كتاب يك مقدمه نيز دارد كه بيشتر شبيه به يك موخره است: از آن جهت كه برلين در اين مقدمه مي كوشد نقدهايي را كه بر او وارد شده است پاسخ داده و موضوعات كتاب را روشن تر كند. بنابراين درك مقدمه نيازمند شناخت مباحث كتاب است. مقاله اول در ارتباط با مفهوم آزادي فردي و فراز و نشيب هاي آن در ابتداي قرن بيستم با روي كار آمدن دو نگرش كمونيستي و فاشيستي است. مقاله دوم به موضوع ناگزيري تاريخ و ارتباط آن با مساله آزادي فردي اختصاص يافته است. مقاله سوم به بررسي مفاهيم دوگانه از آزادي مي پردازد و مقاله چهارم نگاه جان استوارت ميل را در باب آزادي مورد نظر دارد.

از بين مقالات اين كتاب، مقاله سوم آن با عنوان مفاهيم دوگانه آزادي، يكي از مشهورترين نوشته هاي پيرامون مفهوم منفي و مثبت در باب آزادي در قرن بيستم است. برلين در هر مقاله مي كوشد ابتدا استدلال هاي مختلف را در هر مقاله بيان كند و سپس به بررسي آن مي پردازد و نقاط ضعف و قدرت آن را به خواننده نشان مي دهد.

مقاله اول با اين جمله جالب از تروتسكي آغاز مي شود كه «آنكه مي خواهد زندگي آرامي داشته باشد نبايد در قرن بيستم به دنيا بيايد.» اين جمله اشاره خوبي دارد به تحولاتي كه در آغاز قرن بيستم اتفاق افتاد. منظور از اتفاقات بزرگ برآمدن دو نوع حكومت تماميت خواه: يعني حكومت هاي فاشيستي و كمونيستي است. برلين اشاره مي كند اين دو نگرش ريشه در برداشت هايي خاص در قرن نوزدهم دارد اما ما را برحذر مي دارد از اينكه بپنداريم بين نظريات قرن 19 و وقايع قرن 20 يك عليت گريزناپذير تاريخي وجود دارد.

برلين ريشه هاي كمونيسم را انترناسيوناليسم ليبرال و ريشه هاي فاشيسم را ناسيوناليسم عرفاني مي داند اما سرانجام اين دو نگرش مختلف يكي است و آن هم نفي آزادي انسان ها. هر دو نگاه به اين نقطه ختم شدند كه توده مردم بايد به نحوي مطلق از رهبران خود اطاعت كنند. سياست هايي چون شست وشوي مغزي، سانسور، مخالفت با هرگونه دگرانديشي و... نتايج نگريستن به انسان و آزادي او از پس ديدگاه هاي فاشيستي و كمونيستي است. برلين ما را از اينكه اين فجايع را صرفا نتايج عقايد قرن 19 بدانيم منع مي كند با اين استدلال كه ريشه هاي اين دو ديدگاه متفاوت بودند اما در قرن بيستم هر دو به يك مسير افتادند.

فهرست

ایده های سیاسی در قرن بیستم
اجتناب ناپذیری تاریخی
دو مفهوم آزادی
جان استوارت میل و پایان زندگی