چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه

چالش سنت و مدرنیته در لبنان و سوریه

نویسنده: محمدعلی میرعلی
ناشر: بوستان کتاب قم
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 408
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

حمله ناپلئون به مصر سرآغاز چالش سنت و مدرنیته به شمار می¬رود که تاکنون نیز ادامه دارد. در این عرصة رویارویی، سنت اسلامی برخلاف دیگر سنت ها خصلت بازدارندگی داشته و تلاش کرده در برابر ارزش های غربی مقاومت نماید. اگرچه نمودار مقاومت سنت اسلامی در طول این مدت، متغیر و با نوسان‌های زیادی همراه بوده است، اما در هر حال اساس مبارزه و مقاومت در این فرایند دارای اهمیت زیادی است و نشانه پویایی سنت اسلامی به شمار می رود.

سنت اسلامی به سبب بهره مندی از خصلت¬های ذاتی و درونی خاص، همواره سعی داشته هویت خویش را براساس منطق درونی و غیریت سازی در پروژه غربی¬سازی زنده نگه داشته و در برابر دیگر هویت ها شیئی واره نگردد و به حیات خود ادامه دهد. این نوشتار به دنبال آن است که نمونه هایی از مقاومت سنت اسلامی را در دو کشور سوریه و لبنان را در برابر چالش  مدرنیته غربی بررسی کند. 

در بخش نخست، بسترها و تاریخچه چالش لبنان و سوریه بررسی شده است. این بخش به مفاهیم و چارچوب نظری اختصاص یافته و همچنین تلاش شده تا زمینه های سیاسی ـ اجتماعی چالش در امپراتوری عثمانی از زمان حمله ناپلئون به مصر تا جنگ جهانی اول بررسی شود زیرا رویارویی اسلام و غرب در دولت عثمانی آغاز شد و در این میان دو دولت سوریه و لبنان نیز از جمله ایالات تاثیرگذار عثمانی در این دوره بودند. در پایان این بخش نیز به طور اجمالی به تاریخچه دو کشور سوریه و لبنان اشاره شده است.

در بخش دوم، جریان های غرب گرا (ناسیونالیسم و سوسیالیسم)بررسی شده است. جریان های ناسیونالیسم در اثر دسیسه های استعماری غرب و ابتدا از سوی ترکان جوان و تهییج صهیونیست ها قبل از جنگ جهانی اول شکل گرفت اما جریان سوسیالیسم بالعکس، پس از جنگ جهانی اول و به دلیل ناامید شدن جهان عرب از سیاست ها و وعده های دروغین غربی ها و نیز انگیزه فعالیت شوروی در منطقه خاورمیانه به وجود آمد. این دو جریان عمدتا پیشرفت را در دنیای غرب و شرق جست وجو می کردند.

در بخش سوم، جریان های اسلام گرا واکاوی شده که شامل دو گروه اخوان المسلمین شاخه سوریه و حزب الله لبنان است که این دو جریان در برابر غرب قرار داشتند و در مقابل پدیده غرب گرایی افراطی موجود میان مسلمانان ظهور و بروز یافته اند. نویسنده در پایان کتاب نتیجه گیری می کند که حزب الله لبنان برخلاف سکولارها معتقد به حکومت دینی و توانمندی فقه در پاسخ گویی به مسایل سیاسی و تنظیم روابط اجتماعی و مسایل متغیر آن هستند از این رو رویکرد حزب الله لبنان بر اساس اسلام است و اعتقاد آن ها برپایه سه اصل اساسی شکل گرفته که متمایز از دیگر احزاب و گروه های لبنانی مسلمان و غیر مسلمان است.