پیشخوانی در تعزیه

پیشخوانی در تعزیه

نویسنده: اردشیر صالح پور
ناشر: سوره مهر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 114
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

پژوهشی در نغمات آوازی شبیه خوانی

پیشخوانی درآمد آغازین مجالس تعزیه و شبیه‌خوانی است که به شکل نوحه یا ترانه به صورت دسته‌جمعی توسط اعضا و بازیگران، اندکی قبل از شروع مجلس در قالب تک‌خوانی، نوحه‌خوانی و دمگیری و واگیری خوانده و به همراه موسیقی اجرا می‌شود.

به‌رغم ریشه‌ها و پیشینه‌های بسیار، «شبیه‌خوانی» در دورۀ قاجار رونق بسزایی یافت. سابقه و نسبت شعر و موسیقی در فرهنگ ایرانی جنبه‌ای قدیم دارد و پیوستگی و همراهی این دو مقوله به هم موجب بروز آثار درخشان شنیداری‌ شده، که متأسفانه بخش اعظم آن به دلیل ثبت و ضبط نشدن و نداشتن خط‌نگاری موسیقی از یاد رفته‌اند. تعزیه و شبیه‌خوانی برایند فرهنگ مذهبی و ملی ایرانی است.

این هنر از یک سو به ادبیات و آیین، و از دیگر سو به موسیقی و نمایش مربوط می‌شود. عوامل عدیده‌ای طیّ شرایط گونا‌گونی دست‌ در دست هم داده تا زمینۀ بروز این هنر ملی را محقق سازند و به سان تجلیگاهی ذوقی و اعتقادی در قالبی اصیل، سنت‌ها و اصالت‌ها را در راستای حفظ هویت‌ها و ارزش‌ها صیانت کنند.

اما در این میان، موسیقی تعزیه به تعبیر استاد ابوالحسن صبا، نوعی «اُپرای تراژیک» است که مبتنی است بر تنوع نغمه‌ها، آهنگ‌ها و مایه‌های موسیقی ایرانی. این رویۀ هنری بعدها زمینه‌ای برای حفظ، تحوّل و رفع نیازهای شنیداری شد؛ نوعی استمرار خاطرۀ  فرهنگی که مستلزم درک تاریخی است.

فهرست

پیش‌درآمد
پیشخوانی، زمینه‌ها و تعاریف
ویژگی‌های ادبی پیشخوانی‌ها
سرایندگان پیشخوانی‌ها
موسیقی پیشخوانی‌ها
نوحه‌های پیشخوانی
خوانندگان و نوازندگان
سایر پیشخوانی‌ها
فهرست منابع و مآخذ
سپاس و همکاری