گزارشی داستان‌وار از سید مجتبی بزرگ علوی (1282 -1375) که در 1330 منتشر شد. نام کتاب به شمار کسانی اشاره دارد که در زمان رضاشاه به جرم عضویت و فعالیت در گروهی اشتراکی بازداشت و محاکمه و به محکومیت‌های متفاوت زندانی شدند و در رأس آنان (تقی ارانی) جای داشت.

بزرگ علوی، که خود یکی از پنجاه و سه نفر و به هنگام بازداشت معلم بوده ضمن روایت رویدادهای واقعی، با هنر نویسندگی داستانی شیرین و جذاب و خواندنی پدید آورده است. وی در سه فصل این کتاب به شرح احوال و حوادثی پرداخته که از زمان بازداشت تا لحظه آزادی در 25 شهریور 1320 شاهد آن‌ها بوده است.

سرتاسر کتاب پر است از شرح برخوردهای توهین‌آمیز و خشونت‌بار مأموران اداره سیاسی با دستگیرشدگان که تصویری از فضای مختنق دوران دیکتاتوری رضا شاه به دست می‌دهد نویسنده در وصف رفتار زندانبانان اظهار می‌دارد که آنچه در زندان تحمل‌ناپذیر بوده و هر روز و هر ساعت تکرار می‌شده و با همه عادی شدنش درون او و هم زنجیرانش را به شدت به درد می‌آورده، توهین بوده است. وی از دلگی و فساد مأموران که حتی از اخاذی‌های ناچیز روی گردان نبودند، و بی سوادی برخی از اعضای دستگاه قضایی ماجراهایی جالب نقل می‌کند.

روز بیست و یکم اردیبهشت روزی مانند سیار روزها بود. یا اقلاً بگوئیم پیش از ظهر آن مانند سایر روزها بود. هوا خوب و آفتابی بود. همه 53 نفر و یا پانصد و سی نفر و بلکه بیشتر و یا کمتری که آن روز یا روزهای بعد گرفتار دژخیمان شهربانی شدند در دانشگاهها و در سربازخانه ها ...

همه 53 نفر و یا پانصد و سی نفر و بلکه بیشتر و یا کمتری که آنروز یا روزهای بعد گرفتار دژخیمان شهربانی شدند، در دانشگاه ها و یا در سربازخانها، در ادارات دولتی و در کارخانه ها و در مطب های خود و یا در بیمارستانها مشغول کار بودند و هیچیک از آنها تصور نمی کرد که یک نفر یا دو نفر و یا چندین نفر برای خاموش کردن شهوت مال دوستی و جاه طلبی خودشان برای خاموش کردن شهوت جنسی خودشان آنها را به زندان خواهند افکند،...