وجدان زندگی

نویسنده: جورج استاینر , رامین جهانبگلو
مترجم : پروین ذوالقدری
ناشر: نشر نی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 160
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1378 - دوره چاپ : 1

کمیاب - کیفیت : نو

مروری بر کتاب

گفت و گو با جورج استاینر

رامین جهانبگلو در این گفت و شنود با جورج استاینر که در کمبریج صورت گرفته مقوله فقدان مسئولیت فرهنگی در عصر حاضر، و جست و جوی معنویت در کار هنری را اساس کار قرار داده است .مباحث کتاب در چهار بخش تدوین شده است.

بخش اول؛ نیم قرن تجربه، متضمن مطالبی است درباره زندگی، احوال و اندیشه‌های استاینر، در بخش دوم تحت عنوانگذشته حال دیدگاه‌های فلسفی استاینر با موضوعاتی چون :تفکر درباره فلسفه، دیدار با هایدگر و اخلاق مسئولیت تبیین شده است .در بخش سوم( زبان و دنیا) دیدگاه‌های نقادانه استاینر با موضوعاتی از این دست، عرضه گردیده است :تراژدی و تراژیک، هگل کیرکگور، پایان تاریخ، بیماری‌های زبان، بحران تربیت، و تراژدی انقلاب .بخش چهارم کتاب با عنوانطلب، عشق، گفت وشنودی است درباره موسیقی، زبان، آفرینش رمان و مباحثی از این دست ....

به نظر من پیشگویی‌های ساده در کتاب 120 روز از سودوم درست از آب درآمدند، او در این کتاب از صنعتی کردن شکنجه‌ها گفته است، از قطعه قطعه کردن جسم بشر به عنوان یک ابزار تولید. از برنامه ساخت کارخانه‌های غول‌آسا با استفاده از جسم بشر به عنوان یک ابزار تولید. هیتلر می‌خواست که رایش نیز با او بمیرد، حتی وقتی که از او خواستند شش ماه مهلت را در اختیارشان بگذارد تا جلوی انهدام ارتش ورماخت را بگیرند.

اینجا عنصری وجود دارد که خارج از هرگونه استدلال‌های عقلی است، منطق آن متفاوت است و نتیجه شر مطلق، شر شیطانی. نابخردانه نیست، ضدعقلانی است البته اگر بشود این را گفت. این ما را به تفکر در فیزیک وامی‌دارد که در آن ماده و ضدماده، دنیا و نیستی مخالف یکدیگر هستند.در تمام آثارم این سؤال را مطرح کرده‌ام که چطور می‌شود شوآ را عقلانی دانست؟ چطور می‌شود شب آهنگ شوبرت را گوش کرد، صبح شعر ریلکه خواند و ظهر شکنجه داد؟

برای این سؤال‌ها جوابی ندارم که بدهم. تحلیل‌های زیادی در این باره می‌توان کرد. اما پاسخ قطعی هرگز.جورج استاینر به ما می‌گوید که هرگز نباید هنر را از اخلاق جدا دانست. چگونه انسانی می‌تواند عمیق‌ترین و ناب‌ترین نت‌های موسیقی را بسازد و بنوازد که روح آدمیان را نوازش‌گر باشد، اما خود به سوزاندن آدم‌ها معتقد گردد.

استاینر نمی‌تواند هایدگر و موزار را در دادگاه تاریخ بی‌گناه معرفی کند. اگر با او هم‌آوا بشویم معنای آن این خواهد بود که جهان با حس اخلاقی و مسوولیت‌آفرینی عظیمی مواجه خواهد شد. هیچکس نخواهد توانست در برابر اعمالش بی‌پاسخ بگذرد، از همین روست که او هنرمندان و نویسندگان، مخترعان و دانشمندان را محک می‌زند که تا چه اندازه تاب این ارزیابی و وارسی از آثارشان را خواهند داشت.