نیما یوشیج و شعر کلاسیک فارسی

نیما یوشیج و شعر کلاسیک فارسی

نویسنده: محمود کیانوش
ناشر: قطره
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 567
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

رمز و رازهای نیما یوشیج

نویسنده تلاش دارد تا به نقد و تفسیر اندیشه‌های «نیما یوشیج» معروف‌ترین شاعر عصر جدید (1274ـ1338)به پردازد. در این مسیر، نخست دریافت نیما یوشیج از شاعران کلاسیک همچون:‌ حافظ، سعدی، فردوسی و... بیان شده، سپس شباهت‌ها و تفاوت‌های سبک هنری وی و سمبولیسم فرانسوی، ارائه شده است.

در ادامه، آموخته‌های نیما از نظامی شامل: فعل‌انگیزی؛ بیگانه‌سازی زبان؛ بدیعه‌پردازی و...، آورده شده است. در پایان نیز تجربه‌های نیما در قالب‌های نو بازگو و عتیقه‌پسندی او در ساختار زبان شعری، مورد توجه قرار گرفته است.

کیانوش معتقد است درباره رمز و رازهای نیما سخن گفتن، مراتبی دارد و نخستین مرتبه آن «نیما و شعر کلاسیک فارسی‌» است؛ چراکه شاعر شدن او با شعر کلاسیک آغاز می‌شود، اما امروز که تقریبا 80 سال از زمان ساخته شدن شعر «افسانه» می‌گذرد، بعضی از شاعران جوان اصلا برای شاعر شدن آشنایی با شعر کلاسیک را ضروری نمی‌دانند و از همان آغاز با نثری در هم‌ریخته و با تقلید از شاعران نامدار معاصر، دفتر از پی دفتر به چاپ می‌رسانند. گاهی هم برای اثبات بیگانه نبودن با شعر کلاسیک، شعری در این اسلوب می‌سازند، اما می‌بینیم از وزن و قافیه هم شناخت درستی ندارند، چه رسد به بقیه هنرمایه‌های شعر کلاسیک.

هدف دیگر مولف نشان دادن این مطلب بوده است که بدون توجه به موضوعاتی که در این کتاب مطرح کرده است و سعی در دریافت معنی و منطق این موضوعات در بیرون از فضا و حال تعصب و پرستش، شناختن نیما یوشیج واقعی غیرممکن است، و نباید عجیب دانست اگر بگوییم که در حیطه روشنفکری عصر ما بدون «نیما‌شناسی درست»، مسلما «خودشناسی» در حیطه فردی، اجتماعی و جهانی ممکن نمی‌شود.

شعر نیما دو ساخت دارد. یکی، ساخت صورت است که به موضوع زبان و لحن واژگان و ساختار نحوی و موسیقی مربوط می‌شود و دیگری ساخت معناست که حس، شهود، عاطفه، عنصر تخیل و از همه مهم‌تر ابهام را شامل می‌شود. ابهام ذاتی، قریحی و درونی شعر نیما ساخت معنا را ایجاد می‌کند و وقتی با شعر نیما رودررو می‌شوید، غیر از آن خصلت‌های خاص غیرقابل تردید زبان نیما، با ابهامی مواجه می‌شوید که با یک‌بار خواندن ممکن است قانع نشوید و شاید شعر را دریافت نکنید و ناگزیر باشید که چندین بار بخوانید و تامل و تفکر کنید.

فهرست

حافظ و سعدی: عشق
مدح درغزل‌های سعدی و حافظ
سعدی و حافظ در نظر دیگران
حافظ در مکتب سعدی
اشتباهات لغوی سعدی در زبان‌سنجی نیما یوشیج
مطلب اخلاقی سعدی از دید نیما شویج
سهلِ ممتنع سعدی، مشکل آسان نیما یوشیج
فردوسی از دید نیما یوشیج
نگاهی به یک خط در دو تصویر
شباهت‌ها و تفاوت‌های سبک هندی و سبمولیسم فرانسوی
نیما یوشیج و سبک هندی
نظامی در کنار هوچو و ورهارن
شگردهای نظامی در زبان یوشیج
راست نیاید به زبانی که هست
فعل‌انگیزی
نوانگیزی‌های زبان‌آزار
بیگانه‌سازی زبان
شجاعت در نوآوری
بدیعه‌های گنجه در یوش
یوشیج‌واری‌های نظامی
و...