نوروزنامه

نوروز نامه

نویسنده: عمر خیام نیشابوری
به کوشش : علی حصوری
ناشر: طهوری
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 95
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1357 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو 

مروری بر کتاب

در منشا و تاریخ و آداب جشن نوروز

نوروزنامه کتابی است به زبان فارسی منسوب به عمر خیام. این کتاب درباره پیدایش جشن نوروز و آداب آن نوشته شده‌است.با توجه به اشاراتی که خیام به مبدأ تقویم جلالی و کبیسه‌های پیش از آن می‌کند، نگاشتن کتاب باید در حدود سال ۴۹۵ هجری قمری (۴۸۰ خورشیدی) صورت گرفته باشد.

اگر چه گزارش جشن نوروز و مهرگان و تاریخ این دو روز در کتاب‌های ادبی و تاریخی عربی مکرر آمده و در ادبیات فارسی نیز پیش از خیام، در کتاب‌های التفهیم و زین‌الاخبار از آن نام برده‌ شده، اما تنها کتاب فارسی که مستقلاً درباره‌ی نوروز سخن گفته باشد، همین کتاب است.

مینوی می نویسد : «مراد من از این مقدار [شرح رباعیات خیام] آن بود که خواننده معمولی را قبلاً با فلسفه خیام اندکی آشنا ساخته سپس نوروزنامه حاضر را با آنها قیاس نموده نشان بدهم، که علاوه بر تصریح باسم خیام در دیباچه کتاب، وحدت طرز فکر نیز خود برهان دیگری بر اصالت نسبت آن است.[...] کلیه این ممیزات (از حیث زمان و مکان تألیف و طرز فکر و انشای ساده لطیف بی‌تکلف) در هر کتابی جمع شد، اگر در خود کتاب هم تألیف آن به خیام نسبت داده نشده باشد، من آن را از خیام میدانم. چرا ندانم؟

برای اینکه صاحبان تذکره‌ها و کتب تراجم چنین کتابی باسم او نیاورده‌اند و من و شما تا امروز آن را نمی‌شناختیم و ندیده بودیم؟ مگر ارباب تذکره‌ها همه چیز را نوشته‌اند یا همه‌ اقوال و روایات آنها راستست؟چند صد کتاب حدس میزنید در ایران نوشته شده باشد که ما نه تنها نام آنها را نشنیده باشیم بلکه اصلاً از نوشته شدن آنهم خبر نداشته باشیم؟ چه کسی را جز خیام توان یافت که با او همعصر بوده باشد و چنین رساله‌ای را نوشته باشد آنگاه اینقدر گذشت کرده باشد که نام خیام را بر آن بگذارد؟»