نوادر

نوادر

نویسنده: راغب اصفهانی
مترجم: محمدصالح قزوینی
به کوشش: احمد مجاهد
ناشر: سروش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 615
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1371 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ نوشته تقدیمی دارد

مروری بر کتاب

ترجمه کتاب محاضرات الادباء و محاورات الشعراء و البلغاء

این کتاب مهم‌ترين اثر اديبانه راغب اصفهانی، حسین بن محمد ابوالقاسم حسين بن محمد بن المفضل راغب اصفهانى، كتابى است شبيه موسوعه‌اى ادبى كه در موضوعات مختلف و متنوعى كه شامل حيات فردى، اجتماعى، سياسى و... انسان مى‌شود، تدوين گرديده است.

اين اثر، داراى 25 حدّ است كه شامل مسائلى درباره عقل، علم، جهل، سيادت، عدالت، اخلاق، عرفان و... مى‌شود. مطالبى درباره خوردنى‌ها و نوشيدنى‌ها، پوشيدنى‌ها، حرفه‌ها و پيشه‌ها، عبادات و مسائل عقيدتى، مرگ و عبرت‌هاى زمانه و گه‌گاه، نكاتى درباره افلاك و نجوم و ابرها نيز در آن گنجانده شده است؛ ازاين‌رو، كتاب، در بين آثارى كه به طرائف و حكايات پرداخته‌اند، يگانه است؛ چرا كه مطالب و مباحث آن، فراگير و عميق بوده و حال و هواى فكر و انديشه بر آن حاكم است.

مؤلف ذيل هر «حدّ»، فصولى و ذيل هر فصل، عناوينى و ذيل هر عنوان، اقوالى را نقل كرده و به مناسبت، ابياتى پرمعنا از شعر شاعران آورده است. عناوينى كه در ذيل فصول آمده است، به‌خوبى بيانگر مطالبى است كه تحت آن عنوان قرار گرفته‌اند.

مؤلف در اين كتاب، بين جدى و شوخى و اخبار و نكته‌هاى ادبى مليح، جمع كرده است. به گفته خود او، چنانچه كسى در مجلس لهو، به شناخت لغت و نحو آراسته نباشد، حضورش در آن مجلس، چونان حضور حيوانى رها گشته در بيابان است و اگر از فضيلت‌هاى جاويدان طرفى نبسته باشد، داراى عقل و خردى ناقص است؛ چرا كه عقل دو نوع است: عقل طبيعى و فطرى و عقل مسموع؛ يعنى عقلى كه در اثر تجربه و شناخت به دست مى‌آيد.

كتاب، مجموعه‌اى است كه نكته‌اى از نكات حيات واقعى انسان‌ها را فروگذار نكرده و بدين منظور، نويسنده به ديوان‌هاى شعرا و كتاب‌هاى امثال و خاطرات حكما و اديبان، مراجعه كرده و از آن‌ها، نكات بديعى را به‌صورت مختصر و موجز با حفظ امانت در نقل و رعايت جانب واقعيت، جمع‌آورى نموده و در كتاب جاى داده است.

كتاب اين ويژگى را داراست كه از ابتذال و تصنع به‌دور است، چنانچه عيبى در بين باشد آن را نپوشانده، بلكه برملا مى‌كند و در مواردى كه ناچار است شاهد مثال بر مطلبى ارائه كند، هرچند شاهد مثال ركيك و مسخره و مبتذل هم باشد، از آوردن آن به جهت بهره بردن خواننده و كشف مطلب، ابايى ندارد.

چنانچه هزار و يك شب را از جمله آثارى بدانيم كه حكايت‌هاى جالبى را از عالم خيال و واقعيت جمع‌آورده است، محاضرات كتابى است شبيه آن؛ با اين تفاوت كه راغب در اين كتاب، در عالم حقايق، امثال و عبرت‌ها سير مى‌كند.

فهرست

در علم عقل و جهل
در سيادت و صاحبان آن
در انصاف و ظلم و عفو
در نصرت و مزاح
در شكر و مدح
در كسب و كار
و ...