نقد عقاید فلسفی شیخ الرئیس ابوعلی سینا

نقد عقاید

نویسنده: حمید عیدی
ناشر: افلاک
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 685
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1381 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

بررسی نظرات انتقادی ابوالبرکات بغدادی بر آراء و عقاید فلسفی شیخ الرئیس ابوعلی سینا

هبه الله علی بن ملکا ابوالبرکات بغدادی، از فیلسوفانِ سده پنجم و ششم هجری بود که فلسفه‌ای مستقل داشت. در بلد تولد یافت، و به همین سبب به وی بلدی نیز می‌گفتند. هرچند لقبی که بیشتر بدان شهرت دارد، اوحدالزمان می‌باشد؛ به معنیِ یگانه دوران. وی یهودی بود اما در نهایت در سنینِ پیری به اسلام گروید. برایِ این تغییرِ آیین، دلایلِ بسیاری ذکر شده‌است. از جمله گفته شده که برایِ حفظِ جان آیینش را تغییر داد.

وی با ابن سینا و فلسفه او مخالفت داشت، و مشاییان را نقد می‌کرد؛ هرچند برخی از مطالبِ شفای ابن سینا را پذیرفته‌است. گفته شده که فخر رازی نیز در ردِ فیلسوفان، از نوشته‌هایِ ابوالبرکات بهره جسته‌است. ابوالبرکات حدودِ نود سال عمر کرد و اندکی پس از ۵۶۰ هجری در گذشت.

نگارنده در خصوص انتقادات ابوالبرکات بغدادی بر آرای فلسفی ابن سینا و بررسی آن، این موضوعات را مطرح می‌سازد :حقیقت جسم، حرکت، مکان، خلا، حیز، زمان و آن، علم و ادراک، عقل و مراتب آن، جوهر و عرض، ذاتی و عرضی، قدم و حدوث، علت و معلول، توحید باری تعالی، علم باری تعالی، بدایت خلق، و قضا و قدر .

وی ضمن تشریح عقاید فلسفی ابوالبرکات درباره مسائل یاد شده، عقاید ابوالبرکات را با عقاید ابن سینا مقایسه نموده سپس موارد اختلاف آن دو را بر شمرده همچنین نظر خود را درباره اشکالات و اعتراضات ابوالبرکات بیان کرده است.

فهرست

1ـ در بیان حقیقت جسم
2ـ حرکت
3ـ در بیان وجود حرکت
4ـ در بیان معنی مکان و خلا
5ـ در بیان معنی زمان و آن
6ـ در بیان معنی علم و ادراک
7ـ عقل و مراتب آن
8ـ در بیان معنی و اقسام جوهر و عرض
9ـ در بیان معنی ذاتی و عرضی و اقسام آن
10ـ در بیان قدم و حدوث عالم
11ـ در بیان معنی علت و معلول و اقسام آن
12ـ در بیان وحدت و بساطت ذات حق
13ـ درباره چگونگی علم باری تعالی
14ـ در بیان چگونگی صدور کثرت از وحدت
15ـ در بیان معنی قضا و قدر و بخت و اتفاق