دسته بندی کتاب ها
سبد خرید شما

نظم اشیاء ؛ دیرینه شناسی علوم انسانی

نظم اشیاء

نویسنده: میشل فوکو
مترجم: یحیی امامی
ناشر: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 662
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 2

 

مروری بر کتاب

دیرینه شناسی علوم انسانی

فیلسوفان پست مدرن از جمله اندیشمندانی بودند که با تاکید بر زیان های مدرنیته برای زندگی وجودیِ انسانی، به کالبدشکافی این مضرات پرداختند و هر یک به گونه ای به واکاوی و پرده گشایی از وجوه پنهان سیطره مدرنیته بر حیات بشری دست یازیدند.

میشل فوکو را باید از جمله طلایه داران اندیشه پست مدرن دانست که از یکسو با تاسی به میراث فکری متفکرانی چون نیچه و هایدگر و از سوی دیگر با اتکا به تلاش خستگی ناپذیر شخصی در جستجو برای مدارک و شواهد و مستندات چگونگی تاثیرگذاری قدرت مدرن بر زندگی روزمره و حیات اجتماعی انسان غربی در دوران پس از رنسانس، نظام اندیشه ای غرب را در قرن بیستم مورد چالش جدی قرار دادند.

وی با دانشی همه جانبه و گسترده، از میان هنجارهای موجود عبور کرده و به سراغ قرن هفدهم می رود تا نشان دهد که چگونه نظام های کلاسیک دانشی-که همه چیز در طبیعت را به زنجیره ی بزرگ موجودات، جایگاه ستارگان در آسمان و ویژگی های صورت انسان ربط می دادند-منجر به خلق علومی مدرن چون زیست شناسی، زبان شناسی و اقتصاد سیاسی شدند.

نتیجه ی این تلاش های فوکو، نوعی باستان شناسی علوم است که پرده از الگوهای کهن معنایی برمی دارد و قراردادی و بی ثبات بودن شوکه کننده ی حقایق دریافتی توسط انسان را برملا می سازد. میشل فوکو در اثری که او را به مهم ترین اندیشمند فرانسوی از زمان سارتر تبدیل کرد، مدارک و شواهد خیره کننده ای ارائه می دهد در این باره که انسان-به مثابه یک از موضوعات مورد بحث دانش علمی-در بهترین حالت، اختراعی جدید و نتیجه ی جهشی بنیادین در فرهنگ ما است.

این بررسی دیرینه‌شناختی دو گسست بزرگ را در اپیستمۀ فرهنگ غربی آشكار كرده است: اولین گسست سرآغاز عصر كلاسیك است (تقریباً در نیمه قرن هفدهم) و دومی، در ابتدای قرن نوزدهم، آغاز عصر مدرن را متعین می‌سازد. نظمی كه بر مبنای آن ما امروزه می‌اندیشیم بانظمی که متفكران كلاسیك بر مبنای آن می‌اندیشیدند به لحاظ وجودی یكسان نیست.

به‌رغم برداشتی كه ما می‌توانیم از تحول تقریباً بی‌وقفه خردِ(ratio) اروپایی از رنسانس تا زمان خودمان داشته باشیم، به‌رغم عقیده احتمالی ما در این باره كه تقسیم‌بندی لینه، كمابیش به صورت تعدیل‌شده، هنوز ممكن است واجد نوعی اعتبار باشد، و به‌رغم عقیده احتمالی ما در این باره كه نظریۀ ارزش كوندییک تا اندازه‌ای می‌تواند در مارژینالیسم قرن نوزدهم به رسمیت شناخته شود، و به‌رغم عقیده ما در این باره كه كینس از قرابت بین تحلیل‌های خودش و تحلیل‌های كانتیون كاملاً آگاه بود، و به‌رغم این‌كه دستور زبان عام (آن‌‌چنان كه در مؤلفان پورت – رویال یا در بوزی به صورت نمونه درآمده است) تفاوت فاحشی با زبان ما ندارد - تمام این شبه‌پیوستگی‌های موجود در سطح ایده‌ها و مضامین بی‌تردید فقط نمودی سطحی است؛ در سطح دیرینه‌شناسی، می‌بینیم كه نظام قطعیّت‌ها در پایان قرن هجدهم و آغاز قرن نوزدهم به اسلوبی فراگیر تبدیل شد.

نه این‌كه خرد پیشرفتی نداشته است: بلكه فقط بدان علت كه حالت وجود اشیاء، و حالت نظمی كه آنها را قبل از ارائه به فهم تقسیم‌بندی كرده بود، عمیقاً تغییر كرده بود. اگر تاریخ طبیعی تورنفورت، لینه، و بوفون را بتوان اصلاً به چیزی غیر از خودش نسبت داد، آن چیز زیست‌شناسی، كالبدشناسی مقایسه‌ای كوویه، یا نظریۀ تكامل داروین نیست، بلكه دستور زبان عامِ بوزی، تحلیل پول و ثروت است، چنان كه در كارهای لاو، یا ورون دو فورت بونی یا تارگو یافت می‌شوند.

احتمالا دانشْ در پدیدآوردن دانش، ایده‌ها در دگرگون‌كردن خودشان و تعدیل فعالانه یكدیگر موفق می‌شوند (امّا چگونه؟ ــ مورخان هنوز دربارۀ این نكته ما را آگاه نكرده‌اند)؛ [امّا] در هر صورت یك چیز مشخص است: دیرینه‌شناسی، درحالی‌كه خودش به فضای كلی دانش، به پیكربندی‌ آن، و به شیوۀ هستی اشیایی توجه می‌كند كه در آن ظاهر می‌شوند، نظام‌های همزمانی، و نیز مجموعۀ جهش‌های ضروری و مكفی را برای تحدید آستانۀ نوعی قطّعیت جدید تعیین می‌كند.

نوشتن نظر

لطفا برای ثبت نظر وارد حساب خود شده یا ثبت نام نمایید.

کتاب مورد نظر در حال حاضر موجود نیست . اطلاعات خود را وارد فرم زیر نمایید تا زمانی که کتاب موجود شد به شما اطلاع داده شود

نام
ایمیل
موبایل
توضیحات