نظریه و روش در تحلیل گفتمان

نظریه و روش در تحلیل گفتمان

نویسنده: ماریان یورگنسن - لوئیز فیلیپس
مترجم: هادی جلیلی
ناشر: نشر نی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 363
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 4

مروری بر کتاب

این کتاب ، مقدمه ای نظام مند برای تحلیل گفتمان به عنوان مجموعه ای از نظریه ها و روش های تحقیق اجتماعی است. این سه رویکرد اصلی، نظریه گفتمان لاکلاو و موفه، تحلیل گفتمان انتقادی و روانشناسی گفتمانی را گرد هم می‌آورد تا گفت‌وگوی بین اشکال مختلف تحلیل گفتمان که اغلب با مرزهای رشته‌ای از هم جدا می‌شوند، برقرار کند.
این کتاب سه رویکرد را به شیوه‌ای روشن و قابل درک معرفی می‌کند و مقدمات فلسفی متمایز و دیدگاه‌های نظری هر رویکرد و همچنین دستورالعمل‌ها و ابزارهای روش‌شناختی را که برای تحلیل گفتمان تجربی ارائه می‌کنند، توضیح می‌دهد.

نویسندگان همچنین امکان ترکیب رویکردهای تحلیلی گفتمانی و تحلیلی غیرگفتمانی مختلف را در مطالعه تجربی نشان می‌دهند. در نهایت، آن‌ها تحلیل گفتمان را در بحث ساخت‌گرایی اجتماعی درباره پژوهش اجتماعی انتقادی، زمینه‌سازی می‌کنند، و این دیدگاه را که موضع انتقادی با پیش‌فرض‌های ساخت‌گرای اجتماعی ناسازگار است را رد می‌کنند و استدلال می‌کنند که نقد باید بخشی ذاتی از تحقیقات اجتماعی باشد.

ده سالی است که «گفتمان» واژه‌ای مد روز شده است. آن را بی‌هدف و غالباً بی‌آنکه تعریف کنند در متن‌ها و بحث‌های علمی به‌کار می‌گیرند. اکنون گفتمان به واژه‌ای مبهم و گاه بی‌معنا بدل شده است که حتی زمانی که آن را با دقت به‌کار می‌برند در هر بستری معنایی متفاوت دارد. اما در بسیاری از موارد منظور از «گفتمان» این است که زبان در چارچوب قالب‌هایی ساختاربندی شده و مردم به هنگام مشارکت در حوزه‌های مختلف حیات اجتماعی در گفتار خود از این قالب‌ها تبعیت می‌کنند.

در این جست‌وجو به‌سرعت درخواهیم یافت که تحلیل گفتمان نه یک رویکرد واحد بلکه مجموعه‌ای از رویکردهای میان‌رشته‌ای است که می‌توان از آن‌ها در انواع گوناگون مطالعه‌ها و برای کندوکاو در قلمروهای مختلف اجتماعی استفاده کرد. در ضمن، هیچ اجماع روشنی درباره‌ی چیستی گفتمان‌ها و نحوه‌ی عملکرد و نحوه‌ی تحلیل آن‌ها وجود ندارد.