نشان رازآمیز

نشان راز آمیز

نویسنده: نصرت الله بختورتاش
ناشر: مولف
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 380
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو  _ نو ؛ لبه جلد رد تا خوردگی دارد

مروری بر کتاب

مصور

آنچه امروز به نام صلیب می‌شناسیم چیست؟ سرگذشت آن از کجا آغاز شده و چه تغییراتی را در طول تاریخ برخود دیده است. صلیب معرب لغت فارسی چلیپاست. چلیپا به جز معنی اصلی آن که همان صلیب می‌باشد به معنای هر چیز منحنی، کماندار و نوشته‌های مورب می‌باشد.دکتر نصرت‌الله بختورتاش دراین پژوهش ارزنده به تاریخ و حتی پیش از تاریخ سر می‌زند و ردپای چلیپا را پی می‌گیرد.

بعد از این نور آفاق دهیم از دل خویش      که به خورشید رسیدیم و غبار آخر شد...

گردونه مِهر يك چليپا با شاخه‌هاي ۹۰ درجه به سمت راست يا چپ است. كه معمولاً با جهت افقي يا گوشه‌هايي با زاويه ۴۵ درجه مي‌‌باشد. در شكل هندويي نقطه‌هايي در هر ربع آن قرار مي‌‌دهند. واژه سواستيكا swastika از سانسكريت مي باشد و آميزه اي از سو = خوب استيكا = است و هست و هستي، مي باشد. بقولي در ايران باستان چنين نشانه اي را "گردونه مهر" مي گفته اند. )گردونه خورشيد Sun cross) نيز ناميده مي شده است.

گردونه مهر در تمام هنرها و طراحي‌هاي تاريخ بشري پديدار مي‌‌باشد، نشان بسياري از چيزها، همچون خوش اقبالي، خورشيد، برهما يا هندوها و بودايي ها بود. در روزگار باستان، در بين سومري ها، سلت ها و يوناني ها استفاده مي‌‌شد.در غرب، گردونه مهر عموماً با نام صليب شكسته و به عنوان نماد نازيسم شناخته مي‌شود (به خاطر آنكه به عنوان نشان حزب ملي كارگران سوسياليست آلمان به‌كار مي‌رفت). پس از جنگ جهاني دوم، اين نماد جهره مشهوري در غرب پيدا كرده‌است

نشان گردونه مهر جزئي از ميراث فرهنگي اقوام آريايي است كه از هزاران سال پيش به كار مي‌‌رفته است. نشانه هاي از آن در تروي و ايران پيدا شده است.نمونه آن گردن بندي بسيار زيبا مي باشد كه در شمال ايران يافت شده است و همچنين كاشي كاري در بسياري از مساجد ايران كه نشان از عمق اثر تعليمات عرفاني بوديسم، در عرفان اسلامي مختص ايرانيان دارد.

در آيين مهر اين نشان را گردونه مهر مي نامند كه آميزش چهار عنصر اصلي آب ، باد ، خاك ، آتش را مي رساند.گردونه مهر يا گردونه خورشيد كه به چليپاي شكسته نيز مشهور است ، نماد و نشانواره بسيار كهنسالي ست كه آن را به قوم آريا و سرزمين ايران نسبت مي دهند ، هرچند كه يافته هاي باستان شناسي در زمينه ي پيشينه ي گردونه ي مهر بسيار اندك و تفسير پيرامون آن بسيار دشوار است ، اما از همين يافته هاي نادر باستان شناسي مي توان چنين برداشت كرد كه گردونه ي مهر نمادي مختص ايرانيان باستان بوده و به احتمال قريب به يقين ، اين نشانواره از نمادهاي آيين مهري يا ميتراييسم بوده است .

آييني كه پيش از ظهور زرتشت در ايران رواج داشته و پس از تولد دين زرتشت نيز همچنان موقعيت خود را حفظ نمود و در دين زرتشتي نيز نفوذ يافت و بعدها ( حدوداً در سدة يكم پيش از ميلاد ) به غرب آسياي صغير گسترش يافت . خصوصاً ورود آيين مهر به روم و اروپا كاملاً محسوس است ، چنانكه دستاوردهاي باستان شناسي در اين زمينه اين امر را تأكيد مي كنند.

در پس نشان  چلیپا چه رازها نهفته است؟ این همه ورجاوندی، بزرگداشت و دلبستگی که مردمان در درازنای زمان به چلیپا داشته‌اند از کجا سرچشمه گرفته، چگونه در نزد مردمانی که دور از یکدیگر به سر می‌برده‌اند و پدیده‌های سخت و هراس‌انگیز طبیعی زیستگاه آنان را از یکدیگر جدا کرده، شناخته شده و گرامی بوده است؟
چگونه باوری یکسان یا نزدیک به هم درباره این نگاره در هم تنیده داشته‌اند؟

چلیپای شکسته از دیرباز دربردارنده ارزش‌های دینی، کیفیت درمان‌بخشی، مفاهیم عاطفی و مردمی، خاصیت پتیاره‌زدایی، در هم شکننده تاریکی و هراس، مایه‌های خوشبختی و افزونی، سرشار از ارزش‌های پنداری راز آمیز و آسمانی بوده است. همچنین به همراه خود معانی فراوان استعاره‌ای دارد بدین معنی که:
در گردش روزگار  و چرخش کائنات که پیچ و خم زندگانی ممکن است گمراه کننده باشد، تو باید راه روشنایی را برگزینی
تا به خلوتگه خورشید رسی چرخ زنان  زیرا راه فروغ از میان همین گردش و چرخش و خمش می‌گذرد.