نخل گردانی

نویسنده: علی بلوکباشى
ناشر: دفتر پژوهشهای فرهنگی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 117
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1383 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

 مصور

از ایران چه می دانم

وجود پیکره‌های چوبی در اماکن مذهبی و تکیه‌های عزاداری در مناطق مختلف ایران، به خصوص شهرهای مذهبی و بزرگ، خاصه یزد، خراسان، قم و تهران، چشم هر بیننده ای را به خود جلب می‌نماید و فلسفه وجود آن سوالی است که در ذهن هر بیننده ای ایجاد می‌شود. برخی، با گویش‌های مختلف از آن به «نخل» یا «نقل» نام می‌برند و عده ای برای پیشینه آن تعاریف مختلفی ارائه می‌نمایند.

اين كتاب پژوهشي است درباره نمايش تمثيلي تابوت شهيدان و تكرار ادواري واقعة مرگ و حيات قهرمانان مذهبي در مراسم عزاداري هر سالة شيعيان در ماه محرم. شهیدان و آیین حمل آنها در دسته های عزا در فرهنگ ایران پیشینه بسیار دراز دارد. نمونه برجسته و معتبر آن آیین سوگواری سالانه مرگ سیاوش و حمل و گرداندن تابوت اوست.

بنا بر روایت های تاریخی، مردم فرارود (ماوراء النهر) تا نخستین سده های اسلامی، هر ساله در مراسم یادمان سال مرگ سیاوش، قهرمان اسطوره ای ایران که خون پاکش به ناحق بر زمین ریخت، شبیه او را می ساختند و در عماری یا محملی می گذاشتند و بر سر زنان و سینه کوبان و نوحه خوانان در شهر می گرداندند.

شیعیان جهان ، به ویژه شیعیان ایران ، در نمایش های آیینی - مذهبی و دسته های عزاداری خود در ایام سوگواری های مذهبی ، صندوق ها ، صورت ها و دستگاه هایی رابه شکل محقه ، ضریح ، صندوق گور، هودج ، عماری ، نخل و جز آن می آرایند و به نام تابوت شهیدان دینی در گذرها و محله ها می گردانند .

حمل تابوت و ساز و برگ های ( شعارها) تابوت واره دیگر در دسته های عزا پرسش هایی را در ذهن بیننده کنجکاو و پژوهشگر برمی انگیزد ...

فهرست

• پیشینه تابوت گردانی در ایران
• تابوت واره های مذهبی
• نخل
• پیشینه رسم نخل گردانی
• نخل گردانی در حوزه های جغرافیایی - فرهنگی
• سخن پایانی