در تحقیق حاضر نقش مردم و تحولات اجتماعی ایران در سیر تحولات تاریخی، همچنین نقش فرد در راستای جامعه ایرانی، با مشخصات اجتماعی خاص ایران و مردم آن، بررسی و ارزیابی شده است. نویسنده با نگاهی گذرا به سیر تحولات تاریخی ایران در قبل و بعد از اسلام تا دوران معاصر و ارزیابی نقاط عطف آن، به ویژه ظهور نخبگان مختلف و قیام‌های متعدد مردمی در پویه تاریخ ایران اذعان می‌دارد شرایط اجتماعی و محیطی در ظهور نخبگان انکارناپذیر است ; همچنین بسیاری از نخبه‌کشی‌ها را در طول تاریخ به سلاطین، حکومت‌های خودکامه، زورمداران، ثروتمندان، اشراف و زمین‌داران و نظایر آنها نسبت می‌دهد، نه مردم و جامعه ایرانی. افزون بر آن نشان می‌دهد بسیاری از قیام‌ها و جنبش‌ها در طول تاریخ از سوی مردم شکل گرفته است.

راز شکست جنبش مشروطه و انحراف آن از مسیر اصلی چه بود؟
چرا جنبش ملی ایران در سالهای سی علیه استبداد و استعمار شکست خورد و کودتای ننگین 28 مرداد 1332 به وقوع پیوست؟
آیا مردم ایران به مصدق پشت کردند و او را تنها گذاشتند؟
اصولا نخبگان کیستند و نقش ایران در تحولات اجتماعی چیست؟
آیا مردم ایران نخبگان خود را می کشند؟
و ده ها پرسش دیگر...

این دفتر مدعی پاسخگویی به هیچ یک از پرسشه ای مزبور نیست. بلکه می کوشد تا آنجا که ممکن است، پاسخ ها را از زبان تاریخ بشنود. بی هرگونه واسطه و بدون پیش داوری، ذهنی گری و یک سویه نگری، تا چه حد موفق خواهد بود؟ داوری با شماست...

فهرست

در آمدی بر تاریخ ایران
نخبگان عصر ساسانی
سه شیوه مبارزه با خلافت ؛ مبارزه فرهنگی ، مبارزه مسلحانه و مبارزه نفوذی
قیام ابومسلم
سلسله‌های مستقل ایرانی
سیمای نخبگان ؛ یحیی برمکی ، ابوعلی سینا ، نظام‌الملک
سربداران
فضل الله حروفی
ترکمانان و دراویش صفوی
شورش‌های مردمی در زمان نادر
انگیزه‌ها و علل انقلاب مشروطه
جنبش ملی نفت
چرا مصدق را دوست دارند ؟