نامه ها و پیمانهای سیاسی حضرت محمد (ص) و اسناد صدر اسلام

نامه ها و پیمان های سیاسی حضرت محمد (ص) و اسناد صدر اسلام

نویسنده: محمد حمیدالله
مترجم: سید محمد حسینی
ناشر: سروش
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 780
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1374 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو ؛ لبه کتاب تاب مختصری دارد

مروری بر کتاب 

کتاب شامل نامه‌ها و پیمان‌های سیاسی پیامبر اکرم (ص) است که نخستین بار در بیروت منتشر و نسخه اصلی آن تاکنون بارها تجدیدچاپ شده است.مؤلف آورده است که بیش از دو یا سه نسخه اصل از این نوشته‌ها به زمان ما نرسیده و نسخه‌های اصلی دیگر نامه‌ها و پیمان‌ها از میان رفته‌اند و آنچه توسط وی در این کتاب آمده حاصل غور در کتاب‌های تاریخ و حدیث است و درباره میزان صحت و دقت هرکدام اعلام نظر کرده است.

این اثر که با دقت و امانت شایان تقدیری به فارسی ترجمه شده منبع ارزشمندی برای محققان و علاقمندان تاریخ صدر اسلام است.مؤلف کتاب در این مدت به نامه‌ها و و خطبه‌هایی از پیامبر گرامی اسلام و نیز برخی از نوشته‌های خلفای راشدین دست یافته و آنها را با شماره‌های فرعی با عنوان «پیوست» در پایان کتاب آورده است که می‌تواند منبع خوبی برای پژوهشگران و کارشناسان تاریخ اسلام باشد. 

یکی از نکات جالب در همه نامه‌های آمده در کتاب این است که در همه آنها شرط پایداری بر اسلام و به کار بستن واجبات آن درباره گروهی، یا گرویدن به اسلام و گردن نهادن به دستورهای اسلامی با صراحت تمام از سوی حضرت محمد(ص) بیان شده است.

در حقیقت از بررسی متن نوشته‌‌های پیامبر(ص) این نتیجه به دست می‌آید که بر روی هم در همه این نوشته‌ها، درباره چهار موضوع بنیادین «خداوند یگانه و پیامبر او محمد(ص)، آئین اسلام و احکام آن»، «اخلاق اسلامی»، «مسائل مالی و اقتصادی» و «سیاست اداره جامعه اسلامی و برخورد با گروه‌های دیگر» گفت‌و‌گو شده است و این موضوع‌ها در بیشتر نامه‌ها و پیمان‌نامه‌های به نسبت بلند پیامبر اسلام(ص) نمایان است. 

نامه های پیامبر(ص) از سه بخش سرآغاز، متن و پایان فراهم شده است و با ""بسم الله الرحمن الرحیم"" آغاز می شود. در بیشتر نوشته ها بعد از بسم الله... ، نام پیامبر(ص) با یکی از لقب های او و پس از آن نام گیرنده نامه و متن نامه آمده است. متن نامه های پیامبر(ص) با جمله هایی چون: "سلام علیکم" یا "سلام علیک" و ... آغاز شده و گاهی نیز نامه بدون سلام آغاز گشته است. متن اصلی نامه ها معمولاً کوتاه، ساده و بی پیرایه و بیشتر با جمله "اما بعد" آغاز شده است و در پایان نامه ها نیز مهر منقوش به نام محمد رسول الله آمده است.

از نکات جالب در همه نامه ها شرط پایداری بر اسلام است و با بررسی این نامه ها این نتیجه به دست می آید که در همه این نوشته ها، پیرامون چهار موضوع بنیادین "آیین اسلام و احکام آن"، "اخلاق اسلامی"،"مسائل مالی و اقتصادی" و"سیاست و ادارۀ جامعۀ اسلامی و برخورد با گروه های دیگر" گفت وگو شده است.

کتاب حاضر در چهار بخش تدوین شده است. بخش اول شامل نامه ها و اسناد روزگار پیش از هجرت پیامبر(ص) است. بخش دوم اسناد، نامه ها، و پیمان نامه های روزگار پس از هجرت ایشان را شامل می شود. بخش سوم مجموعه اسناد دوران خلفای راشدین را در بر می گیرد. بخش چهارم نیز حاوی پیوست های مرتبط با سه بخش قبلی است.در پایان کتاب نویسنده همچنین شماری از نوشته‌های منسوب به پیامبر(ص) مانند پیمان‌نامه‌های ایشان برای ترسایان و زرتشتیان را آورده است.

البته قابل ذکر است که مأخذ بیشتر اسناد و پیمان‌نامه‌های پیامبر(ص) کتاب طبقان ابن سعد است؛ اما پیمان‌نامه و نامه‌های خلفای راشدین را به ویژه در تاریخ طبری و فتوح البلدان بلاذری، می‌بینیم. محمد حمیدالله نویسنده این کتاب از فعالان سیاسی در جریان استقلال پاکستان و از محققان پرکار تاریخ اسلام است که بیش از 250 کتاب و مقاله به زبان‌های اردو، فرانسه، آلمانی و انگلیسی در این حوزه دارد. از جمله برای غزوات پیامبر به تمام مکان‌هایی که طبق متون تاریخی نبردها در آنجاها روی داده پیاده سفر کرد تا بتواند صحنه‌ها را تا حد امکان واقع‌بینانه تصویر کند...

جوایزی که این کتاب برنده شده است 

کتاب سال جمهوری اسلامی 1375