نامه ای از امام موسوی کاشف الغطاء

نامه ای از امام موسوی کاشف الغطاء ؛ ولایت فقیه

نویسنده: امام خمینی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 263
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1356 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو ؛ دو صفحه اول کتاب با خودکار نوشته شده است

مروری بر کتاب

ولایت فقیه

کتاب «ولایت فقیه» همچون دیگر آثار امام خمینی در رژیم شاه در صدر لیست‏ کتب ممنوعه قرار داشت ( به همین علت با نام کنونی کتاب به چاپ رسید ) و چه بسیار بودند کسانی که به جرم چاپ و تکثیر این کتاب و حتی به جرم همراه داشتن و یا مطالعه این اثر به زندان افتاده و زیر شکنجه قرار می‏گرفتند ولی علی رغم فشار ساواک و تضییقات رژیم شاه، جانبداری از اندیشه حکومت اسلامی که مبانی فقهی آن در کتاب حاضر به وسیله حضرت امام خمینی تبیین گردیده بود به سرعت در میان نیروهای مسلمان و انقلابی در حوزه‏های علمیه، دانشگاه‏ها و دیگر مراکز گسترش یافت و ایده تشکیل حکومت اسلامی بر اساس ولایت فقیه به عنوان یکی از اصلی‏ترین آرمان‏های قیام پانزده خرداد و نهضت امام خمینی جلوه‏گر شد.

کتاب «ولایت فقیه»، مجموعه سیزده سخنرانی است که حضرت امام خمینی، در فاصله سیزده ذیقعده 1389 تا دوم ذیحجه 1389 (مطابق با 1/ 11/ 1348 تا 20/ 11/ 1348 ش.) در ایام اقامت در نجف اشرف ایراد فرموده ‏اند. این سخنرانی ها در همان ایام به صور مختلف، گاهی کامل و گاه به صورت یک یا چند درس تکثیر و منتشر شده است و در پائیز 1349 ش. پس از ویرایش و تایید حضرت امام برای چاپ آماده گردید و نخست توسط یاران امام در بیروت به چاپ رسید و پنهانی به ایران فرستاده شد و همزمان برای استفاده مسلمانان انقلابی به کشورهای اروپایی و امریکا و پاکستان و افغانستان ارسال گردید.

فقها در باب ولایت فقیه معمولاً به تناسب مورد در ابواب مختلف فقه بحث های کوتاهی کرده‏اند و گرچه بعضی بسیار مختصر و برخی به تفصیل بیشتر به موضوع پرداخته‏اند اما یک بحث منظم و جامع در این مورد در کتب فقهی قدما دیده نمی‏شود که‏دلیل آن را می‏بایست در شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر تاریخ گذشته ممالک اسلامی و سلطه حکومت ‏های جابر و عدم امکان طرح چنین مباحثی به لحاظ مهیا نبودن شرایط حاکمیت فقها جست وجو کرد.

در عین حال قطع نظر از اختلاف آرای فقهای شیعه در محدوده اختیارات و شئون ولایت فقیه در زمان غیبت، عموم فقها در اثبات نوعی ولایت برای فقیه جامع الشرایط اجمالاً اتفاق نظر دارند، که اخیراً در همین رابطه آرای فقها در باب ولایت و دامنه اختیارات آنها در زمان غیبت در ضمن کتاب‏هایی چند گردآوری شده است. بر اساس منابع موجود مرحوم آیت اللـه ملااحمد نراقی از علمای عصر قاجاریه در کتاب «عوائد الایام» بیشتر و جامع‏تر از سایرین به این موضوع پرداخته است.

ایشان ابتدا با تمسک به روایات متعدد، به طور کلی ثابت کرده است که در «عصر غیبت» فقیه در دو چیز حق ولایت دارد. 1- در همه اموری که پیامبر (ص) و ائمه(ع) در آنها صاحب اختیار بوده و ولایت داشته‏اند مگر اینکه مواردی به دلیل شرعی استثنا شود. 2 - در همه اموری که با دین و دنیای بندگان خدا ارتباط دارد و باید انجام شود. ایشان در ادامه به ده مورد از شئونات ولایت فقها و از آن جمله: افتاء، اجرای حدود الهی، حفظ اموال یتیمان و مجانین و غایبین، تصرف در اموال امام معصوم(ع) و با استناد به آیات و و روایات و استدلال‏های فقهی توجه خاص کرده و به تفصیل بحث کرده است. گرچه از مطالب اولیه مرحوم نراقی(رض) بر می‏آید که او ولایت فقیه را شامل امر حکومت نیز می‏دانسته است، اما خود در وجهی گسترده بر آن تصریح و تاکید نمی‏کند.

پس از مرحوم نراقی، حضرت امام خمینی (س) تنها فقیهی است که علاوه بر بحث در این مورد مثل سایر فقیهان به تناسب مسائل مختلف، ولایت فقیه را در تصدی امر حکومت با همان معنای جامع و شامل، برای نخستین بار با روشنی و تاکید و تصریح، تفصیلاً مورد بررسی و اثبات قرار داده است و چنانکه اشاره شد مبحث ولایت فقیه را یک بار به صورت شفاهی در طی سیزده جلسه در نجف اشرف تدریس نموده‏اند که کتاب حاضر، صورت مکتوب و ویرایش شده همان درس‏ هاست. و بار دیگر مبحث ولایت فقیه را در جلد دوم - از مجموعه پنج جلدی - «کتاب البیع» تقریباً با همان سبک نوشته‏اند. امام خمینی در کتاب «ولایت فقیه» با عنایت و تاکید بسیار، اصل «ولایت» - که‏اساس و پایه تمام وظایف است- بخصوص ولایت در امر حکومت و جنبه‏های سیاسی آن را مورد بررسی قرار داده ‏اند.