میرزا احمدخان قوام السلطنه

میرزا احمدخان قوام السلطنه

نویسنده: باقر عاقلی
ناشر: جاویدان 
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 732
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 3

مروری بر کتاب

مصور

در دوران قاجاریه و پهلوی

نظری اجمالی به وقایع سال 1324 تلاش قوام برای تصاحب مقام نخست وزیری قوام السلطنه یا موتمن الملک؟ تلگرافهای قوام السلطنه به استالین و اتلی و جیمس برنز انعکاس زمامداری قوام در مطبوعات شورای امنیت و شکایت ایران از شوروی...

قوام السلطنه در انتخابات دوره چهارم مجلس شوراي ملي كه در دوره دوم نخست وزيري وثوق الدوله انجام گرفت، از شهر مشهد به نمايندگي مجلس انتخاب گرديد. هنگامي كه مجلس چهارم افتتاح شد، قوام السلطنه رئيس الوزرا بود و طبعا وارد مجلس نشد و در فاصله رئيس الوزراتي اول و دوم خود كه مشيرالدوله رئيس الوزرا بود، بازهم وارد پارلمان نگرديد تا اينكه در بهمن ماه 1301 پس از استعفا از رياست دولت وارد پارلمان گرديد. ابتدا اعتبارنامه وي مطرح گرديد و سه نفر با آن مخالفت كردند و طبعا اعتبارنامه به كميسيون برگشت و تا آخر دوره چهارم هرگز مطرح نشد و قوام السلطنه هم در مدتي كه در مجلس بود حقوقي دريافت نكرد.

قوام السلطنه از جمله سیاستمدارانی است که نام و سرنوشت او به دوران پهلوی اول و دوم گره خورده است‌. او پنج بار نخست وزیر شد ؛ اگرچه کابینه‌های وی غالباً عمر کوتاهی داشتند ، امّا خطی که قوام در مدیریت سیاسی جامعه ایران ازاولین سال قرن جاری هجری دنبال کرد مهمترین بستر را برای نفوذ امریکا در اقتصاد و سیاست و فرهنگ جامعه ایرانی باز کرد. شاید بتوان گفت در میان رجال عصر پهلوی قوام نخستین سیاستمدار ایرانی بود که چشم به امریکا و سرمایه‌داری و به ظاهر بی طرف آن داشت‌.

قوام در اجرای این سیاست که به عنوان «کوشش برای گشودن خط سومی درسیاست خارجی در مقابل روس و انگلیس‌» برگزیده بود ، ازکاردانی حسین علاء پسر علاءالسلطنه نخست وزیر دوران استبداد قاجار حداکثر استفاده را برد. علاء ـ نماینده ایران درامریکاـ مشغول جلب نظر یانکی‌ها و بازکردن پای آنها به ایران بود. قوام که مدعی بود امریکا به علت دوری از ایران نمی‌تواند خطری برای استقلال ایران ایجاد کند ، با سرمایه و نیروی کارش باطل کننده جادوهای انگلیس و مطامع شوروی در ایران خواهد بود.

با اشاره او حسین علاء از وزارت خارجه امریکا خواست که چند مستشار مالی به تهران معرفی کند. علاء به زودی با تلگرام رمز به قوام خبر داد که توانسته است نظر صاحبان شرکت های نفتی امریکایی را برای سرمایه‌گذاری در نفت ایران جلب کند. چنین بود که قوام در کار افتتاح مجلس چهارم تعجیل کرد تا بتواند قرارداد نفت شمال را با امریکایی ها به تصویب رسانده و قانونی کند. مع الوصف قراداد در مجلسی به تصویب رسید که نمایندگانش‌ ، همان نمایندگان مجلس سوم بودند که پیمان 1919 وثوق‌الدوله را نیز تصویب کرده بودند.