مکتب حافظ یا مقدمه ای بر حافظ شناسی

مکتب حافظ

نویسنده: منوچهر مرتضوی
ناشر: توس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 550
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1365 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب

مقدمه ای بر حافظ شناسی

همه مباحث مطرح شده در کتاب، به شیوه‌ای عالمانه و قابل فهم بررسی شده است. بسیاری از مبانی فکری حافظ در آن نشان داده شده است و حتی از خلال خواندن متن، خیلی از اندیشه‌های نو در ذهن خواننده کلید می‌خورد. مکتب حافظ، همه چیز درباره حافظ نیست و گره‌گشای همه اندیشه‌ها و مشکلات دیوان هم نیست ، اما همان‌گونه که مؤلف آن فروتنانه ادعا کرده است، «مقدمه‌ای برحافظ شناسی» یا اولین گام در آغاز راه شناسایی حافظ و شعر او است.

شاید تورق بخش اول کتاب که همان کتاب قدیمی به شیوه افست است، کمی ملال‌انگیز به نظر رسد، اما همین که شروع می‌کنی، ‌خیلی آسان و بدون دست‌انداز متن را می‌خوانی و هم از مباحث عالمانه آن استفاده می‌کنی و هم الگویی می‌شود برای درک بهتر اشعار در دیوان حافظ.

آن‌ها که با حال و هوای حافظ آشناترند و از «شیوه خاص حافظ» در اشعارش لذت می‌برند، درباره نگرش‌های مذهبی او تأمل می‌کنند، در هنرهای لفظی به کار رفته در شعر به ویژه ایهام‌ها دقیق می‌شوند، در جستجوی لطایف و نکات باریک اشعار هستند، «وصایای پیر مغان» و «جمال‌پرستی و می ‌و مستی» را در دیوان در مد نظر دارند، حتماً از ضمائم چاپ جدید که حدوداً نیمی از کتاب را در بر گرفته است، بهره‌مند خواهند شد.

«…نه، این جوری هیچ کس حافظ‌خوان و حافظ‌شناس که نشده هیچ، شعر حافظ را از رو هم نمی‌تواند بخواند. باید بروید، مطالعه کنید ببینید حافظ چه جور فکر می‌کرده، نه این که این زندگی‌های افسانه‌گونه را که هیچ‌کدام هم اساس درست و حسابی ندارند، سرسری بخوانید و لذت ببرید و بعد هم نتیجه بگیرید که بعله! جناب آقای حافظ یک آدم مقدس پاکدامن عارف بوده که هرگز کناه صغیره و کبیره نمی‌کرده و… یا این که نتیجه بگیرید که ایشان هم بعله! پیاله‌ای و معشوقی و شرب مدام و… که البته ظاهرش خرقه و دستار داشته…

نروید شرح بخوانید و چیزی سر هم کنید که فهمیدیم حافظ چه گفت! بروید دنبال اندیشه. کتاب ناب بخوانید که درباره اندیشه و مشرب حافظ نوشته شده باشد. هرچیزی را دست نگیرید… اصلاً من بر شما واجب می‌کنم که «مکتب حافظ» را در تعقیب هر نماز تا یک ساعت بخوانید که نمازتان مقبول خداوند شود!…