نویسنده در این کتاب اتفاقات آخرین سال های حکومت پهلوی را روایت می کند. این کتاب داستان تنها پسر خانواده ای ایرانی است که ناخواسته وارد سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) می شود و مجبور به کارهایی می شود که برگشت از آن ها غیرممکن است. بزرگ علوی در این کتاب، در کنار روایت داستانی جذاب نقدی جانانه به ساواک نیز انجام می دهد.علت انتخاب نام موریانه برای این کتاب هم همین است. علوی معتقد بود سازمان ساواک مانند موریانه که به جان چوب میافتد، به جان مملکت افتاده است و سعی در تخریب کشور دارد.

من یک ساواکی هستم. از اینکه چنین شغلی اختیار کرده بودم نه شرمنده ام نه مغرور. این هم کاری است مانند کارهای دیگر. مگر کار مندان وزارت دارائی همه دزدند و یا کسانی که در داد گاهها دسته دسته مردم را با نگاه یا بی گناه به زندان می فرستند یا به پای دار، همه شان آدم کشند؟ تنها در یک اداره دولتی کار کردن جرم نیست.

مگر می شود در کشوری بی نگهبانی زندگی کرد؟ مگر در کشور آزاد امریکا سیا ! وجود ندارد؟ در انگلستان اینتلیجنت سرویس نیست؟ در فرانسه رکن دوم و در روسیه کا گ. ب؟ همه جا هست باید هم باشد . امروز هم اگر پایش بیفتد حاضرم برای هر کس که باشد کار کنم.

نویسنده با روایت كردن و نفوذ در مراحل آغازین زندگی راوی نمایه ای از نحوه و چگونگی شكل گیری ساختار و نظام حكومتی را ارائه می دهد. نظام با تطمیع و سوءاستفاده از ناآگاهی جامعه آنها را به سمت خود می كشاند و با ارائه وظایفی نه چندان مشخص آنها را با مسائل سیاسی درگیر می كند و افراد بعدها با پی بردن به اینكه ناخواسته وارد سیستمی سیاسی شده اند چاره ای به غیر از ادامه راه نمی بینند.

علوی با به تصویر كشیدن چنین ساختاری نظام را از پای بست متزلزل جلوه می دهد. به خصوص این وضعیت با بحثی كه راوی (كه حالا در گوشه ای از دنیا منزوی شده و خاطرات خود را می نویسد) با «موسی جون» بر سر مسائل سیاسی روزی كه جامعه با آن درگیر است می كند رنگ بهتری به خود می گیرد. از طرف دیگر علوی گوشه دیگری را از نحوه شكل گیری ساختار نظام با روایت كردن گوشه هایی از فعالیت های دانشجویانی كه در خارج از كشور با سرمایه نظام در حال تحصیل هستند به تصویر می كشد.

اصولاً بزرگ علوی در موریانه قصد كرده است تا ساختار و ساختمان از هم پاشیده نظام شاهنشاهی را با دستچین كردن تصاویر، موقعیت ها و لحظه هایی از نحوه عملكرد افراد چه در زندگی خصوصی خود و چه در زندگی سیاسی اجتماعی خود به تصویر بكشد.