منطق کاربردی

منطق کاربردی

نویسنده: علی اصغر خندان
ناشر: سمت - طه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 376
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1392 - دوره چاپ: 11

کیفیت : درحد نو ؛ برخی سطور حدود 115 صفحه از کتاب خط کشی و نوشته شده است

مروری بر کتاب

منطق را ابزاری برای راهبری اندیشه و سنجش آن و یافتن صواب و خطای فکر می دانند. در این صورت همه کسانی که با اندیشه سروکار دارند، به نوعی نیازمند منطق نیز هستند. بنابراین تدوین کتابی که بتواند در عین استواری علمی، برای همگان مفهوم افتد و بهکارگیری آن ممکن گردد، کاری ضروری و البته مشکل است. روزآمد کردن نمونه ها و آوردن منطق در متن گفتگوهای روزمره نیز از ویژگیهای یک متن مناسب درسی است که نگارنده تلاش کرده است تا از عهده این مهم برآید. ثمربخشی منطق در آن است که ضمن فراگیری قواعد آن، مهارت بهکارگیری آن قواعد نیز در انسان افزایش یابد.

کتاب حاضر، با جهت گیری کاربردی، کوشیده است تا در هر مبحث از مثالهای فراوان بهره جوید و فراگیران را در تمرین ها با نمونه های عینی زیادی مواجه سازد تا مهارت به کارگیری منطق در آنها افزایش یابد. همچنین به دلیل آنکه بخش مهمی از منطق بهکار شناخت خطاهای اندیشه و مغالطات می آید، حجم زیادی از کتاب حاضر به معرفی انواع مغالطات و لغزشگاه های گوناگون اندیشه پرداخته است. فراگیری این بخش می تواند خاطره های شیرین از منطق آموزی، در ذهن و ضمیر دانشجویان و طلاب علوم دینی بر جای گذارد.

فهرست

در ترازوی بهره ‏وری
فصل اول: منطق و تفکر
1ـ1 منطق چیست؟
پیدایش علم منطق
سقراط و افلاطون
ارسطو و تدوین علم منطق
منطق اسلامی
منطق ریاضی
منطق مادی
منطق کاربردی
2ـ1 تفکر چیست؟
تفکر بی ‏هدف یا خیال
تفکر آفرینشگر یا خلاقیت
تفکر آیه‏ ای
تفکر منطقی
زبان و نطق
فصل دوم: تفکر در حوزه تصورات
1ـ2 آشنایی با چند اصطلاح
2ـ2 انواع تفکر در حوزه تصورات
تجرید و تعمیم
ترکیب
تجزیه
مقایسه دو مفهوم کلّی
یافتن مثال نقض
طبقه‏ بندی مفاهیم
3ـ2 تقسیم
چیستی تقسیم
فایده و اهمیت تقسیم منطقی
قواعد تقسیم
انواع تقسیم
روشهای تقسیم
4ـ2 تعریف
اهمیت تعریف
تعریفِ تعریف
تعریف لفظی و اهداف آن
روشهای تعریف لفظی
قواعد تعریف لفظی
الف) قواعد تعریف وضعی
ب) قواعد تعریف گزارشی
تعریف حقیقی
ماهیت
مقومات ماهیت (ذاتیات ماهیت)
کلیات خمس
انواع تعریف حقیقی
امور تعریف‌ ناپذیر
فصل سوم: تفکر در حوزة تصدیقات
1ـ3 جمله و قضیه
ارکان قضیه ساده
چند نکته درباره فعل ربطی
چند نکته درباره موضوع و محمول
انواع قضیه ساده
قضایای مرکب
ترجمه جملات زبان طبیعی به قضایای منطقی
2ـ3 استدلال مباشر
1. قلب (نقض‌ المحمول)
2. عکس مستوی
3. عکس نقیض
4. نقیض
5. عکس نقیض شرطی
6. تبدیل ترکیب شرطی و ترکیب فصلی به یکدیگر
7. نقیض ترکیب عطفی
8 . ترکیب شرطی در تالی
3ـ3 استدلال غیرمباشر
الف) استدلال قیاسی
1. منطق گزاره‏ ها (قیاس استثنایی)
2. منطق محمول ها (قیاس اقترانی)
ب) استقرا
راههای نقد تعمیم استقرایی
تعمیم علّی (حالتی خاص از تعمیم استقرایی)
روشهای نقد تعمیم علّی
ج) تمثیل
چند نکته درباره استدلال تمثیلی
راههای نقد استدلال تمثیلی
تشخیص و نقد استدلال در زبان طبیعی
فصل چهارم: مغالطات
1ـ4 تبیینهای مغالطی
اشتراک لفظ
ابهام ساختاری
ترکیب مفصّل
تفصیل مرکب
واژه‏ های مبهم
اهمال سور
سورهای کلی‏ نما
تعریف دوری
ذات و صفت (کنه و وجه)
علت جعلی
مغالطه بزرگ‏نمایی
مغالطه کوچک ‏نمایی
مغالطات آماری (1): متوسط
مغالطات آماری (2): نمودارهای گمراه‏ کننده
مغالطات آماری (3): تصاویر یک‏ بعدی
دروغ
توریه
مغالطه نقل قول ناقص
مغالطه تحریف
مغالطه تفسیر نادرست
مغالطه تأکید لفظی
2ـ4 ادعای بدون استدلال
بستن راه استدلال
هر بچه مدرسه ‏ای می‏ داند!
مسموم‏ کردن چاه
تله‏ گذاری
مغالطه توسل به جهل
طلب برهان از مخالفان
طرد شقوق دیگر
تکرار
فضل‌ فروشی
کمیت‏ گرایی
بار ارزشی کلمات
توسل به احساسات
تهدید (توسل به قدرت)
تطمیع
جلب ترحم (توسل به دلسوزی)
آرزواندیشی
عوام‌ فریبی
توسل به مرجع کاذب
تجسم
3ـ4 مغالطات مقام نقد
پارازیت
حرف شما مبهم است
اینکه چیزی نیست!
اینکه مغالطه است!
تکذیب
انگیزه و انگیخته
توهین
مغالطه از طریق منشأ
پهلوان‏ پنبه
کامل نامیسر
ارزیابی یک‏طرفه
خلط دلیل و علت
رد دلیل به جای رد مدعا
مناقشه در مثال
تخصیص
بهانه
سؤال مرکب
4ـ4 مغالطات مقام دفاع
نکته انحرافی
شوخی بی ‏ربط
توسل به واژه‏ های مبهم
توسل به معنای تحت ‏اللفظ
تغییر تعریف
تغییر موضع
استثنای قابل چشم ‏پوشی
خودت هم
تبعیض ‏طلبی
رها نکردن پیش‏فرض
البته، اما
5 ـ4 مغالطه در استدلال (1): مغالطات صوری
عدم تکرار حد وسط
وضع تالی
رفع مقدم
مقدمات منفی
مقدمات ناسازگار
افراد غیرموجود
ایهام انعکاس
سوء تألیف
6 ـ4 مغالطه در استدلال (2): مغالطات ناشی از پیش ‏فرض نادرست
سنت ‏گرایی
عدم سابقه
تجددگرایی
سنّت‏ گریزی
برتری فقر
برتری ثروت
توسل به اکثریت
علت شمردن امر مقدم
علت شمردن امر مقارن
ترکیب
تقسیم
میانه‏ روی
مغالطه قماربازان
7ـ4 مغالطه در استدلال (3): مغالطات ربطی
قیاس مضمر مردود
یا این، یا آن
ذوحدین جعلی
خلط نسبت
دلیل نامربوط
مصادره به مطلوب
استدلال دوری
تعمیم شتاب‌ زده
مغالطات آماری (4): نمونه ناکافی
مغالطات آماری (5): نمونه غیرتصادفی
مغالطات آماری (6): عدم واقع ‏نمایی نمونه ‏ها
تمثیل
پاسخ‌نامه