منطق قدیم و جدید

نویسنده: هاشم گلستانی
ناشر: مشعل
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 230
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1349 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو 

مروری بر کتاب

آیا دو منطق جدید و قدیم در پذیرش مسلمات با یکدیگر تفاوت دارند؟‌ به عنوان مثال آیا منطق جدید اجتماع نقیضین را محال می‌داند؟ منطق جدید هم اجتماع نقیضین را محال می‌داند اما اینکه مسلمات دیگر چه هستند مسئله قابل بحثی است. در منطق جدید اصل موضوع و محمول کنار گذاشته می‌شود. در منطق‌های چند ارزشی هم اصل دو ارزشی بودن کنار گذاشته می‌شود.در منطق شهودی هم اصل امتناع ارتفاع نقیضین را کنار می‌گذارند. در هر صورت در کنار منطق رسمی که در مسلمات اشتراک فراوانی با منطق‌های قدیم دارد منطق‌های دیگری هم داریم که البته اختلاف‌های بنیادی با منطق قدیم دارد.

در بخش اول به بررسی منطق شرطی (قضایا و قیاس‌های شرطی) از دیدگاه منطق رواقی‌- مگاری و مبانی نظری آن با توجه به دیدگاه تجربه‌گرایی آنان و همچنین نظر ارسطو و پیروان اسلامی او پرداخت. در بخش دوم به‌طور مختصر به منطق موجهات و زمان از دو دیدگاه و تبیین ریشه تاریخی و مبانی نظری هر یک پرداخت. و در بخش سوم ضمن اشاره مختصری به مبانی متافیزیکی دو حوزه مهم منطقی و مقایسه اشتراک آن‌ها دیدگاه خاص ابن‌سینا بررسی می گرد.

طبق نظر اغلب محققین تاریخ منطق، نظام منطقی ابن‌سینا علی‌‌رغم شباهت ظاهری آن در بحث شرطیات با منطق رواقی‌- مگاری در اصل نظامی مستقل بوده و تأثیری از آن حوزه منطقی نگرفته است زیرا اساساً تفکر مشائی ابن‌سینا به تبعیت از ارسطو تفکری «ذات‌گرا» بود و این امر با تفکر «تجربه‌گرای» رواقیون چندان سنخیتی ندارد. لذا اصولاً ابن‌سینا نمی‌توانسته است منطق حملی را بر منطق شرطی استوار سازد. به بیان دیگر در اندیشه ذات‌گرایانه مشائیون مبنا قرار دادن گزاره‌های شرطی قابل قبول نیست، زیرا تفکر مشائیون تماماً بر بحث مقولات ارسطویی استوار است که در آن سخن از اندراج است نه تعلیق و شرط که مبنای منطق شرطی است.