منشا فرهنگ، تمدن و هنر در بین النهرین ؛ سومریان نخستین

منشا فرهنگ، تمدن و هنر در بین النهرین

نویسنده: یوسف مجیدزابهروز فرنو
ناشر: سوره مهر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 640
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مصور - تعدادی رنگی 

سومریان نخستین : از عصر پارینه سنگی تا برپایی حکومت سارگن اکدی

نگارنده در شمارگان نخست از مجموعه ی حاضر ابتدا تمدن‌های قدیم بین‌النهرین را معرفی کرده، سپس موقعیت جغرافیایی، کاوش‌های باستان شناسی در این منطقه، قوم شناسی نخستین ساکنان بین‌النهرین و اشارات کتب آسمانی را درباره بین‌النهرین و مرکز آن بابل، مطرح میسازد.

در مقدمه به لزوم تأمل در تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر بین‌النهرین اشاره دارد و در فصل اول به کلیات بحث دربارة تمدنهای قدیم بین‌النهرین، تمدن سومری و پیش از آن اشاره نموده و در فصل مبادی بحث را به تاریخ و جغرافیای بین‌النهرین، کاوشهای باستان‌شناسی و اشارات کتب آسمانی اختصاص داده است. فصل سوم به بین‌النهرین در نخستین ایام از عصر کهن‌سنگی تا میان‌سنگی و تا نوسنگی و فصل چهارم به بین‌النهرین در فجر تاریخ مدنی (عصر جوامع متشکل روستایی) از عهد آهن، مفرغ و سفالینه‌ها تا عصر آغاز کتابت سنگی و فصل پنجم به بین‌النهرین در سپیده‌دم تاریخ مدنی (عصر نخستین جوامع شهری) اختصاص یافته است که در آن به چگونگی پیدایش شهرنشینی اشاره دارد.

فصل ششم به عهده فرمانروایان اساطیری در قصص آیینی بین‌النهرین اختصاص یافته که در آن به اسطوره آفرینش، آفرینش انسان، جست‌وجوی جاودانگی و عصر پادشاهان اساطیری پرداخته شده است. فصل هفتم به بین‌النهرین در اولین دوره از عصر باستان (سلسله‌های اولیه سومری) اختصاص دارد که در آن اجمالی از تاریخ و سیر حوادث در دوران سلسله‌های پیشین، مناسبات سیاسی ـ اجتماعی در دولت شهرها، آثار هنری، معماری، مجسمه‌سازی، هنرهای تزئینی اشاره شده است که نمونه‌های از آن در دولتهای کهن ایران امروزی نیز دیده می‌شود.

پایان کتاب با کتابنامه، اعلام، فهرست و شرح تصاویر رنگی پایان می‌یابد. این کتاب تلاشی است تا از منظر خودی به تجزیه و تحلیل تاریخ باستان پرداخته شود و به دیدگاه محققین و مستشرقین بازبینی صورت گیرد و از این جهت قابل تأمل است.

اصطلاح «بین‌النهرین‌» به معنای «سرزمین میان دو رود» است و اساساً به دشت‌های عمدتاً مسطح میان دو رود دجله و فرات اطلاع می‌شود که سرزمین کنونی عراق را در بر می‌گیرد. سرانجام، بخش اعظم دشت‌ها و تپه‌های پیرامون این دو رود، که مجموعاً بخش مرکزی خاور نزدیک را تشکیل می‌دهند نیز بخشی از بین‌النهرین محسوب شدند. به علاوه، اصطلاح «بین‌النهرین» نیز به طور کلی به تک تک و تمامی مردمانی اطلاق شد که در دوران باستان ساکن یا حاکم این سرزمین بودند، به این ترتیب، سومریان، اکدیان، آشوریان، بابلیان، ایلامیان، مادها و پارس‌ها از جملة بی‌النهرینیان تلقی شدند.

اهمیت بین‌النهرین برای خاور نزدیک صرفاً به مسئله جغرافیایی محدود نمی‌شود. بین‌النهرین همچنین نقطه تقاطع راه‌های تجاری میان فلسطین، مصر و شرق مدیرانه در غرب، آسیای صغیر (ترکیه کنونی) و ارمنستان در شمال، عربستان در جنوب و افغانستان و هندوستان در شرق بود. به علاوه، بین‌النهرین قلب ملل و امپراتوری هایی بود که در خلال قرون متمادی بر بخش هایی بزرگ از خاور نزدیک مسلط شدند...
 

فهرست

بین‌النهرین در نخستین ایام
بین‌النهرین در فجر تاریخ مدنی
عصر جوامع متشکل روستایی
بین‌النهرین در سپیده دم تاریخ مدنی
عصر نخستین جوامع شهری
عهد فرمان روایان اساطیری در قصص آیینی بین‌النهرین
بین‌النهرین در اولین دوره‌ از عصر باستان
و...