مناجات و گفتار پیر هرات

مناجات و گفتار پیر هرات

نویسنده: خواجه عبدالله انصاری
به کوشش: محمد آصف فکرت , فرید مرادی
ناشر: ثالث
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 346
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 3

مروری بر کتاب

شیخ‌الاسلام ابواسمعیل عبدالله بن محمد انصارى هروى از عرفاى مشهور و از نویسندگان صاحب ذوق و صاحب سبک فارسى است. وى به‌سال ۳۹۶ هـ. ولادت یافت و از خردى باز زبانى گویا و طبعى توانا داشت چنانکه شعر عربى و پارسى نیک مى‌سرود و جودت ذهن او چندان بود که هم در جوانى در علوم ادبى و دینى و حفظ اشعار عرب شهرت داشت و على‌الخصوص در حدیث توانا و صاحب اطلاعات و املاء کثیر بود و در فقه از روش احمدبن حنبل پیروى مى‌کرد.

خواجه عبدالله در تصوف از شیخ ابوالحسن خرقانى تعلیم گرفته و جانشین او بود و علاوه بر او از مشاهیر متصوفهٔ عهد خود مانند شیخ ابوسعید ابوالخیر نیز فایده‌ها برگرفت. اقامتش بیشتر در هرات بود و در آنجا به تعلیم و ارشاد اشتغال داشت تا به سال ۴۸۱ درگذشت. وى شعر مى‌سرود و مقدارى از اشعار خود را در رسالات خویش آورده است لیکن شهرت او از بابت اشعار قلیلى نیست که از وى مانده بلکه از باب رسالات و کتب مشهورى است که پدید آورده و از او در دست داریم.

 "خواجه عبدالله انصاری (481-396 هـ . ق) از ادبا، علما و عرفای برجسته قرن پنجم است. در نظم و نثر قریحه سرشار و استعداد ذاتی دارد. نظم او شیرین و نثرش دلنشین و آهنگین است. گفته شده که دیوان شعر عربی او حاوی شش هزار بیت شعر است و در حدود چهار هزار بیت نیز شعر فارسی از او عمدتا در قالب رباعی و غزل موجود بوده است. اما نثر او در نهایت فصاحت و بلاغت است. برخی آثار وی عبارت‌اند از: مناجات نامه (الهی‌نامه)؛ کنزالسالکین؛ قلندرنامه؛ محبت‌نامه؛ زادالعارفین؛ رساله دل و جان؛ و طبقات الصوفیه که بی‌تردید اثر اخیر یکی از آثار مهم عرفانی به زبان فارسی است.

 کتاب حاضر که پیش‌تر در سال 1354 به مناسبت بزرگداشت هزارمین سال تولد خواجه‌عبدالله انصاری در افغانستان به طبع رسیده، اینک با بازخوانی و ویرایش جدید مطابق با روش رسم‌الخط امروز زبان فارسی به افزودن برخی توضیحات لغوی برای درک بهتر معنای کلام؛ و پیراستن کتاب از غلط‌های چاپی در چاپ گذشته به چاپ رسیده است. کتاب در دو بخش «مناجات و الهی‌نامه» و «گفتار پیر طریقت» تنظیم شده است.

بنای کار نگارنده در کتاب بر این اصول بوده است: استخراج گفتار پیر طریقت از تفسیر ده‌جلدی کشف‌الاسرار تالیف ابوالفضل رشیدالدین میبدی به سعی علی‌اصغر حکمت؛ استخراج گفتار شیخ‌الاسلام از طبقات الصوفیه با تحشیه و تعلیق؛ عبدالحی حبیبی؛ و استخراج مناجات و گفتار خواجه از رسایل با تصحیح و مقابله مرحوم وحید دستگردی.