ملاحظاتی درباره مارکس

ملاحظاتی درباره مارکس

نویسنده: میشل فوکو , دوتچو ترومبادوری
مترجم: امیرهوشنگ افتخاری راد
ناشر: چشمه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 142
اندازه کتاب: جیبی - سال انتشار: 1397 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

گفتگوهایی با دوتچو ترومبادوری

دوتچو ترومبادوری در اواخر ۱۹۷۸ سلسله گفت و گو هایی را با فوکو در باب مسئله ی قدرت که دل مشغولی آن دوره ی فوکو بود انجام داده بود، لیکن بعد از چند سال او نظرش را درباره ی هدف سراسری فعالیت هایش عوض کرده بود؛ او با امتناع ذاتی اش از این که در یک نوع تفکر محبوس شود، بار دیگر تلاش برای نظام مند کردن اندیشه اش را به چالش کشید.

درست همان موقع که ما شروع کرده بودیم به باور این که می توانیم پروژه ی او را با ا صطلاح هایی مانند «قدرت / دانش» یا «خرده فیزیک قدرت» دریابیم، او بار دیگر از حیرت زده کردن ما با نفی باور سابق خودش که موضوع راستین کارش قدرت است (که قویا در پایان گفت وگو ی پنجم این کتاب بیان می شود) آشکارا خشنود بود؛ در عوض، همان طور که در پایان کار خود نتیجه گرفت، هدف واقعی اش همیشه «خلق تاریخی از شیوه های متفاوتی بوده است که از طریق آن ها انسان ها در فرهنگ های ما به سوژه بدل می شوند».

لیکن این توصیف گمراه کننده است: فوکو هرگز از نشان دادن این که چگونه تاریخ سوژه شدن از تاریخ انقیاد جدایی ناپذیر است، دست برنداشت. اگرچه در جلدهای نهایی تاریخ جنسیت به نظر می رسد که زمینه ی کارش را تغییر چشم گیری می دهد (همان طور که در فصل های آغازین کاربرد لذت توضیح می دهد)، زمانی که به معضل تکنیک های نفس در عالم یونانی رومی و وارثانش بازمی گردد، مسئله ی قدرت همچنان با دغدغه ی آخرینش درباره ی اخلاق مرتبط باقی می ماند.

اما در این سلسله مصاحبه ها از سال ۱۹۷۸، نشانه هایی از جهت های فکری بعدی فوکو پیدا می شود (گرچه اشاراتی به نظریه ی «حکومتمندی» می کند)، پس این گفت و گوها گامی را در جهت درک تفکر فوکو طی سال های آخر دهه ی ۱۹۷۰ در اختیار می گذارد. تا جایی که من می دانم، این گفت و گوها بلندترین مجموعه ی پیوسته ی مصاحبه های چاپ شده با یک مصاحبه کننده است. به این ترتیب، گستره ی موضوعات و غنای جزئیات، این بحث ها را شاید به بهترین منبع یگانه برای فهم نظرات فوکو از کارش در آن زمان تبدیل می کند.

سیستم های انضباطی را گروهی از مردم بر گروهی دیگر اعمال می کنند.تفاوتی بین حاکم و حکومت شونده هست،و بر آن تاکید می کنم... چرا این سیستم ها در دوره ای معین،در فلان کشور،و در واکنش به نیازهایی معین پدید می آیند؟...همه ی مناسبات یک بار دیگر زیر سوال می روند،و بدیهی است نخستین مردمانی که چنین نقشی ایفا می کنند،آن ها نیستند که مدیریت و حکومت می کنند،حتا اگر این مدیران و حکومت داران هم از فهم دشواری های موجود ناکام سر بیرون نیاورند.به اعتقاد من،ما در آستانه یک بحران عظیم ارزشیابی مجدد و همه جانبه از معضل «حکومت» هستیم.