سیستان و بلوچستان از دو ناحیه سیستان (زابل و شهر های شمال استان) و بلوچستان (خاش تا چابهار) تشکیل شده‌است. سرزمین اساطیری سیستان که قسمت شمالی استان را در برمی گیرد، در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمینی است که «اهورامزدا» آفریده. همچنین زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی می‌باشد. تاریخ نگاران سیستان را به گرشاسب، یکی از نوادگان کیومرث نسبت داده‌اند.

نام سیستان از نام اقوام آریایی «سکا» اخذ شده‌است. «سکاها» در حدود سال ۱۲۸ قبل از میلاد، سیستان را به تصرف خود درآورده و در پهنه آن استقرار یافته‌اند. «نیمروز» نام دیگر سیستان است. همچنین بنای بیشتر شهرهای سیستان را به پهلوانان اسطوره‌ای ایران چون زال، سام و رستم نسبت داده‌اند. زمانی سیستان جزو متعلقات دولت ساسانی به شمار می‌آمد که به دست اردشیر بابکان فتح شد و در سال ۲۳ هجری قمری، مسلمانان عرب این سرزمین را فتح کردند.

در سیستان بیش از ۳۰ طایفه زندگى مى‏ کنند که بسیارى از آنها به دامدارى و کشاورزى اشتغال دارند. برخى از این طوایف تخته قاپو شده و برخى از آنان هنوز به سنت کوچ نشینى و چادر نشینى خود ادامه مى ‏دهند.
برخى از این طوایف و عشایر عبارتند از: شهرکى، براهویى، سرابندى، سرگلزایى، بارکزایى، سنجرانى، نارویى، راشکى، میرشکار و دیگر طوایف.

سرزمین سیستان و بلوچستان از آغاز رهگذر زمان، محل سکونت اقوام گوناگون بوده است. پیش ‏از ورود آریاییان به این منطقه نژادهاى بومى و مدیترانه‏ا ى همچون نژاد سیاه‏پوست در اویدى و اورتباى در آنجا سکونت داشته‏ اند. قدیمى‏ترین اقوامى که در استان سیستان و بلوچستان زندگى مى‏ کرده اند عبارتند از دراویدیان، سومریان، نوردیک، حبشیان آسیایى، لوریان مى ‏باشند.