مقدمه ای بر شناخت ایل ها ، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران ؛ دو جلدی

مقدمه‌ای بر شناخت ایل ها, چادرنشینان و طوایف عشایری ایران

نویسنده: ایرج افشار سیستانی
ناشر: مولف - نسل پویا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1200
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1368 _ 1366 - دوره چاپ : 2 _ 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ جلد اول مزین به نوشته و امضای مولف

مروری بر کتاب 

مصور

ایل واژه‌ای است ترکی مغولی که هم به جای اسم و هم به جای صفت به کار می‌رود و معنی آن صلح، انقیاد، قوم، طایفه، ملت، رعیت و مردم می‌باشد. این لغت از عهد مغول در تاریخ ایران مکرر به کار رفته و ایلی به معنی انقیاد و متابعت نیز استعمال شده است. ایل‌ها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران که در این کتاب آمده است، بخش قابل ملاحظه‌ای از جمعیت کشور ما را شکل می‌دهند.

از آنجا که زندگی ایل‌نشینی بیش از هر چیز با جنبه‌های مختلف طبیعت و محیط زیست و شرایط اقلیمی زیستگاه‌های کوچندگان در ارتباط است، به همین دلیل قبل از ورود به گفتار درباره هر یک از ایل‌ها و طوایف ایران، به طور اختصار مطالبی درباره اوضاع طبیعی، جغرافیایی و تاریخی هر استان یا منطقه آمده است که بتوان به یاری آن، ارتباط کوچ‌نشینی را با موجباتی که آن زندگی را ایجاب کرده است، بررسی نمود.

کتاب دو جلدی حاضر حاوی اطلاعاتی است درباره ایل‌ها و عشایر و طوایف ایران که در هیجده بخش سازمان یافته است .جلد اول در برگیرنده بخش‌های اول تا یازدهم است .

بخش اول حاوی کلیاتی است درباره تاریخ ایل‌ها و چادرنشینان ایران, اتحادیه‌های بزرگ کوچ نشینان و سیاست‌های اسکان ایل‌ها, جمعیت, مسکن, ویژگی‌های اجتماعی و تشکیلات سیاسی, اقتصاد, مسائل رفاهی ایل‌ها و چادرنشینان .در بخش دوم ایل‌ها و کوچ‌نشینان استان‌های آذربایجان شرقی و گیلان با این مباحث معرفی می‌شوند :اوضاع طبیعی, اجتماعی, اقتصادی و پیشینه تاریخی آذربایجان شرقی, ایل بزرگ شاهسون, کوچ‌نشینان حوزه ارسباران, کوچ‌نشینان حوزه خلخال, ایل‌ها و کوچ‌نشینان استان گیلان .

بخش سوم به معرفی کوچ‌نشینان آذربایجان غربی اختصاص دارد که از این قرارند :ایل‌های حوزه شهرستان ماکو, ایل‌های حوزه شهرستان‌های ارومیه و خوی, ایل‌های حوزه شهرستان نقده و پیران شهر, ایل‌های حوزه مهاباد و سردشت .در بخش چهارم ایل‌ها و کوچ‌نشینان استان‌های زنجان و همدان معرفی می‌شوند .بخش پنجم با مقدمه‌ای در شناخت سرزمین و آداب قومی ایل‌ها و طوایف کردستان آغاز می‌گردد, سپس چادرنشینان این استان معرفی می‌شوند .

بخش ششم به معرفی ایل‌ها و چادرنشینان استان باختران (شامل ایل‌های سنجابی و کلهر و سایر ایل‌های این استان) اختصاص یافته است .در بخش هفتم, اطلاعاتی در باب ایل‌های استان ایلام فراهم آمده است .در بخش هشتم درباره ایل‌های استان لرستان است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از :بهاروند, بیرانوند, سگوند, پاپی و سایر ایل‌ها .بخش نهم درباره ایل‌های استان خوزستان است که شامل عشایر عرب, لر, قشقایی و افشارها است .

در بخش دهم ایل‌ها و کوچ‌نشینان استان چهارمحال و بختیاری معرفی می‌شوند که مهم‌ترین آنها ایلات و طوایف بختیاری هستند .آخرین بخش جلد اول, شامل مشخصات عشایر استان کهکیلویه و بویر احمد است که مهم‌ترین آنها ایل‌های بویر احمد, بهمئی, چرام, باشت, بابوئی, دشمن زیاری و طیبی هستند . نویسنده علاوه بر ذکر نام و مشخصات و وجه تسمیه تمام ایل‌ها, طوایف و تیره‌های آنها, درباره هر ایل, این اطلاعات را فراهم آورده است :ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی, ساختار و تشکیلات اجتماعی سنتی, مشخصه‌های قومی و آداب و رسوم, جمعیت, سردسیر و گرمسیر آنها, محدوده جغرافیایی, پوشاک, خوراک, اعتقادات, بازی‌های محلی و دیگر جنبه‌های خاص هر ایل .

جلد دوم از مجموعه ، مقدمه‌ای بر شناخت ایل‌ها، چادرنشینان و طوایف عشایری ایران "شامل فصل‌های دوازده تا هیجدهم است که طی آن، مشخصات ایل‌ها و چادرنشینان مناطق دیگری از کشور آمده است .در بخش دوازدهم ایل‌ها و چادرنشینان استان فارس معرفی می‌شوند که عمده‌ترین آنها عبارت‌اند از : قشقایی‌ها، ایل ممسنی و ایلات خمسه .بخش سیزدهم درباره ایلات استان کرمان است که عمده‌ترین آنها عبارت‌اند از : بچاقچی، افشار، لک، جبال بارزی، لر و عرب .در بخش چهاردهم عشایر سیستان و در بخش پانزدهم عشایر و طوایف بلوچستان معرفی می‌شوند .در شانزدهمین بخش، مشخصات ایل‌های استان خراسان ذکر شده که شامل ایل‌ها و طوایف کرد، ترک، تیموری، هزاره، بهلولی، بلوچ و سیستانی است .بخش هفدهم به مشخصات عشایر مازندران اختصاص دارد که مهم‌ترین آنها ترکمن‌ها هستند .در آخرین بخش کتاب، ایل‌ها و چادرنشینان استان‌های سمنان، مرکزی و تهران معرفی می‌شوند .

صفحات پایانی به فهرست مطالب، فهرست اعلام و فهرست منابع اختصاص دارد .در این جلد افزون بر ذکر وجه تسمیه و پیشینه تاریخی و موقعیت جغرافیایی، از اوضاع اقتصادی، ساختار ایلی، آداب و رسوم، نظام مالکیت، جمعیت، کوچ، سردسیر و گرمسیر، و نام و مشخصات تیره‌ها و شاخه‌های کوچکتر ایلات سخن رفته است .