مقدمه الشعر و الشعرای ابن قتیبه در آیین نقد ادبی

مقدمه الشعر و الشعرای ابن قتیبه در آیین نقد ادبی

نویسنده: ابن قتیبه دینوری
مترجم: آذرتاش آذرنوش
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 232
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1363 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

همراه با متون عربی اشعار و ترجمه فارسی آنها و تعلیقات گودفرا دومونبین

کتاب «الشعر والشعرای» ابن قتیبه از دیرباز مورد توجه دانشمندان قرار داشته و نظر به قدمت کتاب، صدها مؤلف از آن نقل قول کرده‌اند. اصل کتاب شامل اخبار شاعران جاهلی و اسلامی تا قرن سوم هجری است. مقدمه‌ای که ابن قتیبه بر آن نگاشته، نحوه ادراک دانشمندان کهن را از شعر و نیز چگونگی نقد ادبی را در آن روزگاران بازگو می‌کند.

این مقدمه از چنان اهمیتی برخوردار است که خاورشناس گودفروا دومونبین به ترجمه و شرح آن دست برد که در این کتاب نیز ترجمه فارسی آن آمده است. در پیش‌گفتار کتاب نکاتی درباره شعر تازی و مقام شاعر در اجتماع و روش‌های مختلف بیان شعری و معانی آن آورده شده و نیز سعی شده که با فراهم آوردن احکامی چند که توسط ابن قتیبه ضمن کتابش ترکیب یافته است، نحوه تفکر وی به عنوان یک منتقد روشن شود.

ادبیات و دانش‏ها‏ی زبانی یکی از تجلی‌گاه ‏ها‏ی عظمت و اهمیت علم و فرهنگ اسلامی است. توجه به ادب و زبان، علاوه بر بستری که در قبل از اسلام در سرزمین عربستان به عنوان مهد اسلام وجود داشت، ربط وثیقی به معجزه ختمیه حضرت محمد مصطفی(ص) به عنوان پیامبر اسلام دارد. قرآن اوج و منتهای زبان عربی است و جای جای آن پربارترین و شیواترین جملات، به عربی مبین گوش را نوازش می‏دهد.

تلاش عاشقانه مسلمین در فهم زیبایی‏ ها‏ی زبان قرآن در دوران تمدن اسلامی، معارف فربه‏ای را در ادب عربی و سایر زبان ‏ها‏ی تمدن اسلامی مثل فارسی، به وجود آورده است. مرحوم استاد دکتر عبدالحسین زرین کوب این‏گونه در باب ادب در تمدن اسلامی سخن می‏گوید: «اهمیت میراث اسلامی نه به علم و صنعت آن محدود شد، نه به فلسفه و عرفان آن....

ام ابن قتیبه در اول یکی از مقالات کتاب جاودانه الفهرست ابن ندیم آمده است و از جمله ادبایی شمرده شده است که بین مکتب ادبی بصره و کوفه جمع نموده است؛ این اولویت پرده از اهمیت و جایگاه ابن قتیبه در ادب اسلامی در زمان خود بر می‏دارد. ابن ندیم در الفهرست، علاوه بر زندگی نامه ابن قتیبه، از آثار ادبی و تاریخی این دانشمند پرکار و پر تألیف نام می‏برد.