مدرنیسم

نویسنده: پیتر چایلدر
مترجم: رضا رضایی
ناشر: ماهی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 272
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 1

کیفیت : نو ؛ نوشته تقدیمی دارد

مروری بر کتاب

این کتاب درباره ی جنبش مدرنیسم که اواخر قرن نوزدهم شکل گرفت و تا اوایل قرن بیستم هم ادامه داشت است . رضا رضایی مترجم این کتاب در مقدمه ی کتاب می نویسد: «هنر مدرنیستی،به معنای فنی تر کلمه، هنری است که هارولد روزنبرگ آن را هنر «راه و رسم نو» می خواند. این هنر آزمایشگر است، از لحاظ فرم بغرنج است، فشرده و موجز است، علاوه بر عناصر آفرینش عناصر ضد آفرینش نیز دارد، و معمولا تصوراتی در باب رهایی هنرمند از رئالیسم، ماتریالیسم، ژانر و فرم مرسوم، و نیز تصوراتی در باب فاجعه و بلایای فرهنگی در آن دیده می شود...می توانیم مدرنیسم را مفهومی مقید به زمان(مثلا 1890 تا 1930) در نظر بگیریم، یا مفهومی رها از زمان(که شامل لارنس استرن، جان دان، فرانسوا وبون و پیر دو رونسار نیز بشود).

اما تأکید عمده بر عده ای از نویسندگان است (هنری جیمز، جوزف کانراد، مارسل پروست، توماس مان، آندره ژید، فرانتس کافکا، ایتالو اسووو، جیمز جویس، روبرت موزیل و ویلیام فاکنر در داستان؛ اوگوست استریندبرگ، لوئیجی پیراندلو، فرانک ودکیند و برتولت برشت در درام؛ استفان مالارمه، دابلیو. بی. ییتس، تی. اس. الیوت، ازرا پاوند، راینر ماریا ریلکه، گیوم آپولینر و والیس استیونس در شعر) که آثارشان از لحاظ زیبایی شناسانه رادیکال است، نوآوری های فنی خیره کننده دارد.

برخلاف فرم تقویمی بر جنبه ی مکانی یا «محصور» تأکید می کند، به شیوه های کنایی گرایش دارد، و با نوعی «انسانیت زدایی از هنر» همراه است. کتاب در سه فصل و یک مقدمه تدوین شده است. مقدمه ای تفصیلی که نویسنده توصیه می کند بعد از مطالعه ی کتاب دوباره به آن برگردیم. چایلدز سخن را با نظر هرولد روزنبرگ که مدرنیسم را « هنر راه و رسم نو » می داند، آغاز کرده است. امری که با گسست از سنت رئالیستی شکل گرفت. در این دگرگونی مدرنیست ها توجه ی خود را از دنیای بیرون به جهان درون معطوف کردند. با این رویکرد نظریه ی پیشین که ذهن هنرمند را آینه ای رو به جهان و اثر هنری را بازتاب آینه گون واقعیت بیرونی، قلمداد می کرد، واژگون شد و دستگاه معرفتی و زیباشناسی ی دیگری به وجود آمد.

نویسنده ی کتاب، با تحلیل داستان مرفی از ساموئل بکت، نشان می دهد که چگونه متن مدرنیستی خواننده را در چشم انداز ذهنی گیچ کننده ای غرق می کند که در ادبیات رئالیستی وجود نداشته است. دنیای تازه ای که نمی توان آن را به آسانی و سهولت درک کرد.

درونمایه های اثر مدرنیستی از دغدغه های زندگی مدرن ناشی می شوند. احساس عدم امنیت، شیئی شدگی، اضطراب ، افسردگی و تنهایی، تباهی و بی ثمری و آرزوهای بر بادرفته، آرمان های سوخته و شکست و... . به علت این ویژه گی های انضمامی ست که هنر مدرن آزمایشگر و فردی شده است. نگاه ذهنی هنرمند، شیوه های جدیدی را در اختیار او قرار داد. بر هم خوردن نظم خطی روایت، از طریق شکست زمان و جابجایی آن به وسیله ی تک گویی درونی مبتنی بر سیالیت ذهن، دستاورد مهم اثر مدرن است. امری که با جوشش ناخودآگاه و هجوم خاطره ها در جریان تداعی امکان پذیر شده است.

نویسنده به شیوه ای سلبی با پیش کشیدن تعاریفی از رمانس، رئالیسم و پست مدرنیسم، تلاش می کند هنر مدرن را با توجه به افتراق و تمایز آن با گونه های دیگر ، برایمان بازگو کند. چایلدز ضمن تاکید بر خاصه های سه گانه ی – دوره، سبک و ژانر- مدرنیسم، قبل از هر چیز آن را واژه می داند، واژه ای که در کنار واژه گان خویشاوند خود هستی یافته. از این رو بحثی لغوی را طرح، و کلمات مدرن، مدرنیسم و مدرنیته را بررسی می کند. او به ما می گوید که در حال حاضر دیگر نمی توان از مدرنیسم واحدی سخن گفت، بلکه شایسته است که از مدرنیسم ها حرف بزنیم.

...مدرنیسم عمدتأ با تعابیر سفید پوستانه، مذکر، ناهمجس گرایانه و اروپا محورانه ی طبقه ی متوسط نمایانده شده است و هرگونه چالش جدید در هریک از این جنبه ها سبب سر بر آوردن مدرنیسم دیگری در میان انواع مدرنیسم ها می شود. این امر نشان می دهد که کاربرد ها و امکانات این لفظ به گونه ای است که نقادان و نویسندگان می توانند پارامترها و دامنه و مرکز (ها) و معنا (ها) ی آن را مورد تردید قرار دهند.

با این حال به نظر نویسنده ی کتاب، با همه ی تنوع و تکثری که در انواع نگرش مدرنیستی مشاهده می کنیم، در نهایت می توان آن ها را به دو شاخه ی اصلی تقسیم کرد. شاخه ی خوش بینانانه ( فیلیپو مارینِتتی، ولادیمیر مایاکوفسکی و... ) و بدبینانانه ( فرانتس کافکا، تی اس الیوت، و... )

در ادامه ی بحث نویسنده، مدرنیته را از شارل بودلر شروع می کند، به نظرات جامعه شناسانی چون امیل دورکم ، ماکس وبر و فردیناند تونیس می رسد و سرانجام استعاره ی دهشتناک والتر بنیامین را با ما در میان می گذارد ...

فهرست

پاسخ سئوال : مدرنیسم چیست ؟
غرق شدن
واژه ها ، واژه ها ، واژه ها :
مدرن ، مدرنیسم ، مدرنیته دوره ها ، ژانرها ، مدل ها
فصل اول - تفسیر و تغییر
فصل دوم - ژانرها ، هنر و فیلم
فصل سوم - متن ، زمینه ، فحوا
و...