کتاب شامل مدافعات مهدی بازرگان ـ از بنیان‌گذاران نهضت‌ آزادی در دادگاه بدوی و تجدید نظر نظامی می باشد. مهندس مهدی بازرگان در ۱۳۳۹، با پدید آمدن تحولاتی ظاهری در اوضاع سیاسی، جبهه ملی بار دیگر فعالیت عملی خود را با نام «جبهه ملی دوم» آغاز کرد و بازرگان نیز با آن همکاری داشت. اما در ترکیب رهبری جبهه تضاد و تناقض دیده می‌شد و عناصری بسیار محافظه کار و حتی ارتجاعی توانسته بودند در سطوح رهبری جبهه قرار گیرند و مهم‌تر از آن، این که جبهه ملی صرفاً بعد سیاسی داشت و فاقد پشتوانه عقیدتی بود.

به همین جهت همکاری بازرگان و دوستان او با آن دوام نیافت و او در اردیبهشت ۱۳۴۰ همراه با دکتر محمود سحابی و آیت الله طالقانی و جمعی دیگر «نهضت آزادی ایران» را تأسیس کرد تا راه مصدق را با اعتقاد به اسلام ادامه دهد. گفتنی است وی به همراه آیات الله سید محمود طالقانی و یدالله سحابی (از دیگر بنیان‌گذاران نهضت) طی ادعانامه‌ای به اتهام اقدام بر ضد امنیت کشور و مخالفت با اساس حکومت رژیم سلطنت مشروطه، محکوم شدند.

در نخستین جلسه‌ی تشکیل دادگاه، سران نهضت‌ آزادی به نشانه‌ اعتراض به عدم صلاحیت دادگاه نظامی، سکوت اختیار کردندو حاضر به دفاع از خود نشدند. این دادگاه پس از 31 جلسه در 1342/10/16 رای به محکومیت بنیان‌گذاران و فعالان نهضت آزادی داد. دادگاه تجدید نظر در 1342/12/14 تشکیل شد. در این دادگاه آیت‌الله طالقانی هم‌چنان سکوت کردند، اما سایر بنیان‌گذاران و سران نهضت‌ آزادی، سکوت راشکستند و به دفاع از خود پرداختند. به خصوص زنده‌یاد بازرگان، لایحه‌ی دفاعیه فصلی تهیه کردند. دادگاه تجدیدنظر پس از 15 جلسه در 1343/4/16 رای دادگاه بدوی را مختصر تغییر، تایید کرد....

فهرست

• کیفرخواست یا ادعانامه دادستان دادگاه ویژه نظامی ارتش
• مدافعات در دادگاه عادی ویژه نظامی در دادرسی ارتش
• مدافعات در دادگاه غیرصالح تجدیدنظر نظامی
• چرا ما مخالف استبداد و طرفدار قانون اساسی و حکومت ملی یا دموکراسی هستیم
• چرا دچار استبداد شده ایم؟
• و...