مجموعه مصنفات شیخ اشراق ؛ سه جلدی

مجموعه مصنفات شیخ اشراق

نویسنده: شهاب الدین سهروردی
تصحیح ،مقدمه و تحلیل: هانری کربن , سیدحسن نصر
ناشر: انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران
زبان کتاب: عربی - فرانسه - فارسی
تعداد صفحه: 1700
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ مهر دارد
 

مروری بر کتاب

مشتمل بر الهیات کتاب التلویحات و کتاب المقاومات و کتاب المشارع المطارحات

 هانري كربن نيز رسالة الابراج سهروردي را كه عنوان ديگرش كلمات ذوقيه است و به عربي تحرير شده به صورت ذيلي بر اين متنها افزوده و در مقدمه ي مفصلي همه ي آثار چاپ شده در اين كتاب را تجزيه و تحليل كرده است . غير از رسالة الابراج كه يك متن كوتاه عربي است و به فارسي نوشته و بعضي ديگر از عربي به فارسي برگردانده شده است .

اساس نظمي كه در ترتيب طبع اين آثار منظور دكتر نصر بوده بيشتر مربوط به مضمون آنها بوده و روشي است كه سهروردي در بيان آثار خود به كار برده است . به اين معني كه كتاب به سه بخش تقسيم شده است : بخش اول شامل رسائل فلسفه و مقصود از آنها : پرتونامه ، هياكل النور، الواح عمادي است .

بخش دوم هشت رساله ي عرفاني است كه عبارتند از: رسالة الطير، آواز پرجبرئيل ، عقل سرخ ، روزي با جماعت صوفيان ، في حالة الطفوليه ، في حقيقة العشق يا مونس العشاق ، لغت موران و صفير سيمرغ .

عنوان سوم ، رسائل منسوب به شيخ اشراق است يعني دو رساله ي بستان القلوب يا روضة القلوب و رساله ي يزدان شناخت .

با نگاه به بخش سوم اين تصور پيدا مي شود كه ممكن است اين دو رساله از سهروردي نباشد اما مصحح محترم در مقدمه ي مشروح خود دلايلي آورده كه به موجب آنها اين دو رساله از سهروردي است و خود به اين امر اطمينان يافته است . مع هذا به قول هانري كربن به خاطر مراعات احتياط علمي ، اين دو رساله را جزو رسائل منسوب آورده است .

من نيز در ضمن مطالعه ي اين مجموعه به قرائن و شواهدي برخورده ام كه مؤيد رأي آقاي دكتر نصر است و لااقل مي توان به عنوان دلائل استحساني از آنها ياد كرد. در اينكه آقاي دكتر نصر هم به اين نكات توجه داشته اند ترديدي نيست زيرا ايشان تنها به عنوان يك متتبع و تاريخ دان به كار نپرداخته و اين طور نبوده كه بر حسب تصادف سهروردي را انتخاب كرده باشند. تا آنجا كه من مي دانم آنچه براي دكتر نصر در درجه ي اول اهميت قرار دارد معاني افكار سهروردي است و اگر به ظاهر هم توجه مي شود از آن جهت است كه ظاهر، عنوان باطن است .

این جلد، شامل سیزده رساله - و یک ذیل به تصحیح‌ هانرى‌ کربـن - از رسـائل فـارسى شیخ اشراق است. شمارى از این رسائل پیش‌ از‌ انتشار‌ مجموعه مصنفات نـیز به‌صورت پراکنده منتشر شده است. آثار فارسى سهروردى را مى‌توان از‌ شاهکارهاى‌ نثر‌ فارسى و از بهترین نمونه‌هاى نثر فلسفى تـمام ادوار تـاریخ ادبـیات فارسى دانست‌، به‌گونه‌اى‌ که شاید در تاریخ هزار ساله نثر فارسى هیچ‌گاه کسـى بـه این لطافت و روانى از مباحث‌ فلسفى‌ سخن به میان نیاورده است و بررسى این رسائل از جنبه ادبى و بلاغى‌ و سبک‌شناسى‌ خـود نـیازمند نـگارشى جداگانه و درازدامن خواهد بود‌

این‌ رسائل‌ از نظر موضوع یک‌سان نیست. برخى از‌ آنـها‌ در واقـع یک دوره حـکمت نظرى است و برخى دیگر گوشه‌اى از حیات معنوى‌ انسان‌ و جنبه عملى و حیاتى اعتقادات اشراقى‌ را‌ تـوصیف مـى‌کند