مجموعه اشعار اسماعیل شاهرودی

مجموعه اشعار اسماعیل شاهرودی

نویسنده: اسماعیل شاهرودی 
به کوشش: افشین شاهرودی
ناشر: نگاه
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 416
اندازه کتاب: رقعی سلفون - سال انتشار: 1390 - دوره چاپ: 1

کیفیت : نو ؛ لبه عطف کتاب سائیدگی مختصری دارد

مروری بر کتاب

محمد اسماعیل شاهرودی (آینده)، دهم بهمن ۱۳۰۴ در دامغان و محلّه‌ای به‌نام «بیرون دروازه» متولّد شد و به روز چهارم آذر ۱۳۶۰ در تهران در بیمارستان داریوش کبیر (شریعتی فعلی) درگذشت. او از نخستین پیروان نیما محسوب می‌شود که از همان ابتدای کار خود به جریان شعر نو پیوست. وی از نیمه‌ی دوم دهه بیست با حزب توده ارتباط داشت. از این رو به دلیل نزدیکی زبان و موضوعات شعری خود به مردم و مسائل مردمی به «فرزند حزب» و «شاعر خلق» معروف شده بود.

تحصیلات ابتدایی و متوسّطه را در دامغان گذراند و سپس به دانشسرای مقدّماتی شاهرود رفت. در سال ۱۳۲۳ برای کار راهی تهران شد و به کارهای مختلفی در بعضی از روزنامه‌ها پرداخت که از آن طریق با نیما آشنا شد و به‌واسطه‌ی او به شعر و شاعری روی آورد. پس از آن به استخدام وزارت آموزش و پرورش (فرهنگ) درآمد و به آموزگاری در دبستان و سپس دبیری در دبیرستان‌ها پرداخت. ضمن کار در آموزش و پرورش در رشته‌ی نقّاشی در دانشکده‌ی هنرهای زیبا در دانشگاه تهران و روزنامه‌نگاری و تئاتر در دانشکده‌ی ادبیات به ادامه تحصیل پرداخت. پس از اتمام تحصیلات مدّتی نیز در تدوین لغات هنری با فرهنگ معین همکاری کرد.

در سال ۱۳۴۲ برای تدریس ادبیات معاصر ایران در دانشگاه علیگر هندوستان به آن کشور رفت. در سال ۱۳۴۸ به‌عنوان کارشناس فرهنگی با کمیسیون ملّی یونسکو در ایران به همکاری پرداخت و همزمان به تدریس «رابطه‌ی ادبیات و هنرهای تصویری» در دانشکده هنرهای زیبا در دانشگاه تهران مشغول شد. در سال ۱۳۵۴ بازنشسته شد و پس از تحمّل رنج و مرارت‌های زیادی که در اثر بیماری از اواخر دهه چهل با آن دست به گریبان بود، به سال ۱۳۶۰ درگذشت.

«مجموعه اشعار اسماعيل شاهرودي» همان‌هایی است که در قالب پنج مجموعه از او منتشر شده است. به‌جز برگزیده‌ی شعرها ـ انتشارات بامداد، که در واقع انتخابی از شعرهای دو کتاب «آخرین نبرد» و «آینده» و تعدادی شعر پراکنده است که همراه با آن‌چه با همین عنوان در کتاب‌های «ویران سرايیدن» و«زیباتری از جنون» دیده می‌شود، در انتهای این کتاب آمده؛ به‌اضافه‌ي چند شعر چاپ نشده که در میان دست‌نوشته‌هایی از او از سال‌های دور نزد من مانده بود.

در پنج مجموعه‌ی منتشر شده از او شعرهای زیادی به تکرار آمده که بعضاً در آن‌ها تغییراتی نیز توسط خود او صورت گرفته بود. امروزه تمامی مجموعه شعرهای شاهرودی در دسترس علاقه‌مندان به‌خصوص نسل جوان نیست. از‌ این ‌رو گردآوری و انتشار مجدّد آن‌ها به‌صورت کامل در یک مجموعه با در نظر داشتن تغییراتی که در بعضی از آن‌ها صورت داده بود و همچنین ارائه همان چند کار چاپ نشده، ضروری به نظر می‌رسد. با شناختی که از او داشتم بعید می‌دانم شعرهای چاپ نشده‌ی دیگری از او نزد کسان دیگری باشد، مگر شکل‌های احتمالی دیگری از بعضی شعرهای سال‌های اواخر کار که دائماً شعرهایش را تغییر می‌داد.

کجاست کاروان قدومت ؟ 
که عصر ، سر زده سرد.
برای خاطر این سرد ، آفتاب بیار!
که عصر ، گرم شود ،
و تا کجای این سوی قرن
به زیر ِ تافتنت
کلام ِ نرم شود!