مجموعه آثار عصار

مجموعه آثار عصار

نویسنده: سید محمدکاظم عصار
حواشی و مقدمه و تصحیح: سید جلال الدین آشتیانی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 570
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1376 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو ؛ عطف کتاب سائیدگی مختصری دارد ، مهر دارد

مروری بر کتاب

سید محمدکاظم عصار (۱۳۰۲ هجری قمری در کاظمین - ۱۹ دی ۱۳۵۳ شمسی در تهران) روحانی شیعه برجسته و استاد فلسفه دانشگاه تهران بود که متن قانون مدنی تهیه‌شده تحت نظر علی‌اکبر داور را برای حصول اطمینان از مطابقت آن با چارچوب فقه شیعه مورد بازبینی قرار داد.

مجموعه فوق شامل چند رساله و اثر علمی نادر و کم نظیر از فیلسوف اعظم و عارف محقق ، فقیه و اصولی متبحر و مجتهد و نامدار آقای سید محمد کاظم عصار تهرانی است که در دسترس اهل معرفت قرار می گیرد. این رساله را استاد بعد از مراجعت از نجف و هنگام تدریس در دانشگاه تهران، برای نیل به مقام استادی، تألیف نموده‌اند. باعث بر تألیف این اثر علمی، رساله‌ای بود مختصر در بداء، تألیف میرزا محمد آقازاده خراسانی که استاد بعد از قرائت رساله ایشان، این اثر منیف را تألیف نمودند. استاد مطالب موجود در این رساله را نادرست تشخیص دادند و به‌طور مبسوط، آن را رد نمودند و خود بر طبق مبانی خاص و بنا بر اصول و قواعد محکم و مستحکم، مسئله بداء را تحقیق و به‌نحو شایسته‌ای، این بحث را حل نمودند.

این اثر، سرشار از مباحث عالی در مقدمات قرآن‌شناسی و قرآن‌پژوهی‌ است و گاه نکته‌سنجی‌ها‌ و انحصارات‌ علمی‌ای‌ دارد که تقریبا در اثر دیگری دیده نمی‌شود. عصار که از دانش معقول و حکمت‌ به‌ وسعت برخوردار بود، در برخورد با هر مسئله‌ای به شیوه نوگرایانه و فلسفی، همراه‌ با‌ احاطه‌ بر دانش و آثار مفسران گذشته، نظری خاص و بسیار عمیق ابراز می‌کند؛ به‌گونه‌ای‌ که مثلا‌ در‌ بخش «وجوه اعجاز قرآن مجید» یا در بحث «عالمین» و دیگر مباحث، سخنش‌ خاص‌ و بسیار‌ تأمل‌انگیز است.

استاد آشتیانی مقدمه‌ای بر این رساله نوشته و از جمله فرموده‌اند: «استاد در مقام‌ بیان‌ معانی «سبعة أحرف»، تحقیقات عالیه‌ای از خود ظاهر ساخته‌اند که مشتمل است بر‌ مهم‌ترین‌‌ مباحث مربوط به معرفت نبوت و ولایت...» و نیز «محققان از علمای اصول فقه، فصلی را اختصاص‌ به‌ تحقیق‌ در اطراف معنای لفظ محکم و متشابه‌ داده‌اند و این مبحث را در مباحث‌ الفاظ‌ تحقیق‌ فرموده‌اند. استاد (دام ظله)، مباحث عالیه‌ای‌ در‌ این‌‌ فصل بیان فرموده‌اند، بعد از بیان آنکه‌ محکم‌ چه‌ لفظی است و متشابه چیست از باب تطبیق بین‌ کتاب تدوینی و کتاب تکوینی‌...

مؤلف در این رساله، اقوال مشهور را که پیرامون وجود اظهار شده است، به‌نحو اختصار، بیان کرده است؛ از قبیل عقاید اشاعره در اشتراک لفظی وجود و اینکه برخی از اشعریون وجود را در جمیع حقایق از واجب تا ممکن، جوهر و عرض مشترک لفظی و جمعی هستی را بین واجب و ممکن مشترک لفظی و در بین ممکنات مشترک معنوی می‌دانند و ابطال اشتراک لفظی و اثبات اشتراک معنوی و نقل قول مشاء و نفی تباین حقایق وجودی در سلسله طولی و بیان عقیده فهلویون از حکمای محقق و اثبات وحدت حقایق وجودی و تقریر عقاید عرفا و ارجاع وحدت وجود مختار حکما (وحدت سنخی و تشکیل حقیقت وجود در مراتب طولی) به عقیده عرفا و اثبات تشکیک خاص‌الخاصی و نفی تشکیک خاصی و اثبات تشکیک در مظاهر و نفی آن از مراتب و اثبات وحدت ذات با مظاهر اسمایی و بیان آنکه اول صادر از حق و نخست آفریده وجود مطلق «لابشرط مقسمی» وجود عامل و مطلق و کلی و نفس رحمانی و وجود منبسط و اراده فعلی است، نه عقل اول و بیان وجوه جمع بین قول حکمای محقق که عقل اول را صادر اول می‌دانند و قول عرفا که عقل اول را قابل اول و نخستین صادر از حق را وجود عام می‌دانند. نویسنده این مسائل را با کمال مهارت و استادی، تحقیق کرده، از مطاوی این بیانات واضح می‌شود که وی در عرفان نظری، یکی از اساتید بزرگ می‌باشند