مایده های زمینی

مایده های زمینی

نویسنده: آندره ژید
مترجم: پرویز داریوش , جلال آل احمد
ناشر: اساطیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 213
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 2

کیفیت : در حد نو ~ نو

مروری بر کتاب

این کتاب زاده‌ی شور و اضطراب جوانی نویسنده‌ی آن است که خصوصاً در آثار گویندگان و نویسندگان متقدم زبان خود، غوری فراوان داشته است. سبک آن که گاه ثقل و مهابت مزامیر و اسفار را بدون لطف و تخدیر آن‌ها شامل است،نموداری از همین تعمق در نثر متصنع قرن هیجدهم، به‌خصوص آثار «شاتوبریان» است؛ اما گاه شاعری حقیقی خود«ژید» عرصه بر تصنع تقلیدی وی تنگ ساخته و جمله‏‌ها و بندها و حتی گاه چند صحیفه متوالی تلفیقات عذب و لطیف پدید آورده است.

مترجمان در بدو امر میخواستند ترجمه را به نثری درآورند که در خور دوستداران حافظ باشد؛ اما صرف‌نظر از قلت بضاعت که ذاتی ایشان است، دشواری مصنوع و گاهی سعی در تجنیسات که در متن اصل‏ در کار است ایشان را از حصول به هدف یا حتی به شبه هدف باز داشته است. در بعض جمله‏‌ها یا بعض جمله‏‌های‏ مرکب، نویسنده فعل اصلی را در محلی که معمول فرانسویان نیست به‌کار برده، یا گاه صفتی را که به‌دقت و هشیاری‏ برگزیده با چند قید متوالی از موصوف دور کرده است. ممکن است از چنین عملی دقتی خالص در بیان حاصل گردد و ممکن است نتیجه به‌کلی جز از این باشد.

اصوات ندا از قبیل آخ و اوخ و اوه و جز آن‌ها که میان جمله‏‌ها پراکنده است‏ تأثیر نویسنده «خاطرات آنسوی کور» را بر نویسندگان رمانتیک - و از طریق ایشان بر «ژید» - آشکارتر می‏‌سازد؛ خصوصاً که کتاب «یادداشت‌های روزانه» نوشته‌ «ژید» در نظر ناقدان ادب سخت از کتاب سابق الذکر متأثر است.در این کتاب از اشخاص و امکنه در ازمنه مختلف بدون تطابق تاریخی ذکر فراوان رفته است. هر کجا که بنظر مترجمان‏ ابهامی رسید توضیحی در آخر کتاب بدان افزودند و هر کجا که توصیف نویسنده مطابق واقع نیست - خواننده باید به این بیان خود «ژید» توجه داشته باشد که در ابتدای کتاب می‏گوید: «بی هیچ خودستایی و تصنعی، یا شرم و حیایی، من جان خود را در(این کتاب) نهاده‏‌ام. اگر گاه در آن سرزمین‌هایی‏ سخن رانده‏‌ام که هرگز ندیده‏‌ام و از عطرهائی که هرگز نبوییده‏‌ام، یاکارهایی که هرگز نکرده‏‌ام - یا از تو ای ناتاناییل من، که هنوزت ندیده‏‌ام هرگز از سرسالوس و ریا نیست...

و چون از این چند نکته، که ذکر آن‌ها نه به قصد انتقاد؛ بلکه به‌منظور آشنا ساختن خواننده با سبک و طرز فکر نویسنده‏ به میان آمد، صرف نظر شود، نوبت به شیوه‌ی سهل وممتنع نویسنده می‌رسد که در نظر مترجمان برگردان این شیوه از هیچ زبان به زبان دیگر میسور نیست. مواردی هست که‏ نویسنده افعال «استن» و «بودن» را شاید به قرینه‌ی حضور نفسانی خود، حذف کرده است. این حذف در ترجمه‌ی فارسی‏ نیز موجود است - و امید مترجمان بر آن بوده است که خواننده نیز با نویسنده همدلی کند. گاه نویسنده با ذکر فعلی‏ به صورت مصدر اجرای آن‌را اراده کرده است، مترجمان نیز امانت را رعایت کرده‏‌اند و اگر «ژید» مثلاً «بوسیدن» گفته‏ ایشان «بوسیدم» نگفته‏‌اند.